Begroting in hoofdlijnen

1. Indexatie
   In de Kadernota reserveren we bedragen voor prijsstijgingen van goederen en diensten 2,6% (€ 1.530.000), voor verbonden partijen (€ 1.656.000)en voor andere onderdelen (€ 547.000) Bij het actualiseren van de begroting passen we deze bedragen aan waar dat nodig is. Wat overblijft van deze stelposten voegen we toe aan het begrotingssaldo. Dit voordeel ontstaat vooral doordat we minder nodig hebben voor verbonden partijen en overige onderdelen dan we vooraf inschatten.
   
   
2. Personeelsbegroting
   We hebben de personeelsbegroting aangepast. Daarbij nemen we ook de formatie mee die we betalen uit andere budgetten, en de bijdrage aan de voorziening APPA (pensioenregeling voor politieke ambtsdragers). De stelpost die we hiervoor in de Kadernota reserveren, gebruiken we nu niet meer. Dit bedrag komt vrij en verbetert het begrotingssaldo.
   
   
3. Kapitaallasten
   We rekenen de kapitaallasten (afschrijving en rentetoerekening) volledig door en passen ze aan. Ook verschuiven we de planning van een aantal investeringen. Daarnaast voegen we nieuwe investeringen toe, zoals de toekomst van Sporthal Schenkel, de nieuwbouw van de kinderboerderij en extra krediet voor het Kindcentrum in de Florabuurt.
   Door de aangepaste planning ontstaat er een financieel voordeel in de jaren 2026 tot en met 2028. In latere jaren ontstaat juist een nadeel. De afschrijving voor de nieuwbouw van de kinderboerderij begint in 2029. Dat verklaart het nadeel in dat jaar. De afschrijving van de andere nieuwe investeringen begint nog later, waardoor het effect daarvan nog niet zichtbaar is in de onderstaande tabel.
   
   
4. Rente
   Voor de nieuwe investeringsplanning nemen we extra langlopende leningen op. Daarbij hanteren we een rekenrente van 3%, zoals afgesproken in de uitgangspuntenbrief. Door de aangepaste planning van investeringen (zie onderdeel 3: Kapitaallasten) merken we het effect van deze leningen pas vanaf 2029. In de jaren daarvoor hebben we minder externe financiering nodig dan eerder gedacht. Daardoor vallen de rentelasten lager uit.
   
   
5. Dotatie voorziening onderhoud
   De stortingen en onttrekkingen aan de voorziening onderhoud zijn opgenomen in het meerjaren onderhoudsplan (MJOP). Dit is geactualiseerd en heeft geleid tot extra dotaties ten laste van de begroting. 
   
   
6. Leges omgevingsvergunningen
   De legesopbrengsten zijn geactualiseerd in lijn met de prognose van woningaantallen. De lasten voor complexe bouwprojecten spreiden zich over enkele jaren en de baten doen zich voor op het moment van indienen van een omgevingsvergunning. Daarom zijn ook de dotaties en onttrekkingen aan de Voorziening omgevingsvergunningen bijgesteld.
   
   
7. Toerekening BTW en overhead aan afval en riool
   In lijn met de raadsvergadering over ombuigingen (10 juli) wordt BTW en meer overhead toegerekend aan afval en riool. Dit leidt tot een hogere onttrekking aan de voorzieningen afval en riool.
   
   
8. Verkiezingen
   De werkbudgetten voor verkiezingen zijn in de diverse begrotingsjaren in lijn gebracht met de te verwachten toekomstige verkiezingen.
   
   
9. Extra dividend Stedin
   Van Stedin wordt de komende jaren hogere dividend verwacht, oplopend van € 432.000 in 2026 tot € 663.000 in 2029.
   
   
10.  Stichting CapelleWerkt
    We nemen het werkbudget voor stichting CapelleWerkt uit de begroting. De stichting stopt, dus we hebben dit budget niet meer nodig. Bij het actualiseren van de begroting valt dit bedrag vrij en komt het ten goede aan het saldo.
    
    
11. Actualisatie overig
    Dit betreft het saldo van de overige, niet nader gespecificeerde bijstellingen. 

Investeringen
2.1 Bermweg West en 2.2 Veilige fietsroute 's-Gravenweg: De kapitaallasten zijn niet in de wijzigingsvoorstellen opgenomen maar zijn integraal verwerkt bij de Actualisatie van de begroting (zie Begroting in hoofdlijnen). 

5B.2 Nieuwbouw Kinderboerderij: In de Kadernota werd uitgegaan van oplevering van de kinderboerderij in 2028. Bij de actualisatie van de begroting wordt de oplevering echter verwacht in 2029. Hierdoor zijn de kapitaallasten van € 125.000 niet in 2029 maar vanaf 2030 in de begroting opgenomen.

Beleidsontwikkelingen
4.1 Programma en Overzicht voorzieningen huisvesting 2026-2029: Dit betreft de in 2025 toegekende aanvragen waarvoor (gedeeltelijk) geen dekking beschikbaar is. Het gaat hierbij om Horizon Koggerwaard en De Ontmoeting (PCPO).

4.2 Leerlingenvervoer: Door het intrekken van de aanbesteding is gekozen voor een tijdelijke overeenkomst met de huidige vervoerder tegen marktconforme tarieven. Dit waarborgt de continuïteit van het vervoer, maar leidt tot hogere kosten.

5B.1 Beheerkosten Parkrand Noord-Fascinatio: Het voornemen is om natuurlijk bermbeheer toe te passen, dit is wenselijk vanuit ecologisch oogpunt, om een natuurlijk beeld te krijgen en omdat dit kosten bespaart.

6B.1 Extra inzet Capelse Schuldenaanpak: Extra investeringen zijn nodig om tijdelijke capaciteit (budgetcoaches) structureel te maken en aanvullende inzet te realiseren.

6B.2 Beëindiging Capelse Wegwijzer: De Capelse Wegwijzer wordt beëindigd wegens beperkte gebruikscijfers, een onvoldoende zoekstructuur en hoge kosten.

6B.3 Vervolg Jongeren Perspectief Fonds: Er is is extra budget nodig om de JPF-aanpak voort te zetten, zodat jongvolwassenen van 18 tot en met 27 jaar die niet in aanmerking komen voor een reguliere schuldregeling, geholpen kunnen worden met hun schulden en problemen op andere leefgebieden.

6D.1 Actualisatie begroting Jeugdhulp: Bij het opstellen van de kadernota zijn wij abusievelijk extracomptabel uitgegaan van een hogere last als uitgangspunt dan dat daadwerkelijk in de primaire begroting is opgenomen en dit hebben wij in deze begroting hersteld.

Aanvullende wijzigingsvoorstellen
0.3 Vrijval stelpost te oormerken AU: Enkele te oormerken bedragen vallen vrij, omdat deze niet of slechts deels worden gebruikt. 

4.3 Afbouw subsidieregeling onderwijskansen: Omdat een afbouwtermijn per activiteit complex bleek, was een uniforme overgangsregeling nodig om duidelijkheid en uitvoerbaarheid te waarborgen.

4.4 Aanvullend krediet realisatie Kindcentrum Florabuurt: Er is een aanvullend investeringsbedrag vastgesteld bovenop het bestaande budget, bestemd voor de realisatie van scholen, gymzaal, kinderlab en de huisvesting van kinderopvang en Pameijer.

4.5 Actualisatie Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs: De kosten voor tijdelijke huisvesting worden vanaf 2028 jaarlijks als stelpost geraamd, omdat vooraf niet duidelijk is voor welke projecten dit nodig is.

6B.4 Armoedebestrijding kinderen middelen meicirculaire en 6B.5 Participatie: Deze onderwerpen zijn opgenomen in de meicirculaire en verwerkt in de begroting.

7.5 Investering persleiding Schollevaar: Het krediet wordt niet langer in de begroting opgenomen, omdat vervanging op korte termijn niet nodig is.

Toelichting op de niet verwerkte ombuigingen:

1. Nader in te vullen efficiency organisatie € 300.000
   Dit ombuigingsvoorstel wordt later uitgewerkt en verwerkt in de Kadernota 2027. 
   
   
2. Extra taakstelling Bedrijfsvoering 2 € 300.000 oplopend tot € 1.300.000 in 2029
   Dit ombuigingsvoorstel wordt later uitgewerkt en verwerkt in de Kadernota 2027.
   
   
3. GR IJsselgemeenten € 208.410
   In het ombuigingsvoorstel was een lager aandeel (68% in plaats van 70%) van de kosten voor Capelle opgenomen. Hierover zijn de gesprekken met de andere gemeenten te laat gestart om tot overeenstemming te komen.
   
   
4. BTW Promen € 278.173
   In het ombuigingsvoorstel was een teruggave BTW van € 347.716 over vijf voorgaande jaren, aangezien voor een jaarlijkse hoger te declareren BTW bedrag. In de meerjarenbegroting is nu € 69.543 verwerkt.

Toelichting Overige ombuigingen Alg 2 - kapitaallastenreserve:
Algemeen

Als onderdeel van de Overige ombuigingen (Alg.2), Basis op orde, zijn twee kapitaallastenreserves ingesteld. Met deze bestemmingsreserves wordt een deel van de jaarlijkse afschrijvingen van investeringen gedekt. Hierdoor worden de lasten op de begroting vanaf 2026 verlaagd zonder dat dit ten koste gaat van de investeringsruimte en het begrotingssaldo. Vanuit de Algemene reserve is € 50 mln. beschikbaar gesteld. Hiervan is € 39,4 mln. toegevoegd aan kapitaallastenreserve I ter dekking van afschrijvingen op bestaande investeringen en € 10,6 mln. aan kapitaallastenreserve II ter dekking van afschrijvingen op toekomstige investeringen. De reserves worden zodanig beheerd dat deze voldoende zijn om de toekomstige afschrijvingslasten mee te dekken.

Kapitaallastenreserve I

Kapitaallastenreserve I is ingezet voor de dekking van de afschrijvingen op enkele bestaande investeringen. Dit zijn investeringen met relatief hoge boekwaarden en lange afschrijvingstermijnen (Comeniuscollege, IJsselcollege, Aquapelle, De Olijfboom en Wijkontsluiting Schollevaar). De gezamenlijke boekwaarde  hiervan is € 39,4 mln. Dit is dus gelijk aan het saldo van Kapitaallastenreserve I.  Met deze reserve wordt vanaf 2026 € 1,2 mln. bespaard.

Kapitaallastenreserve II

Kapitaallastenreserve II bevat € 10,6 mln.  Deze reserve kan worden aangewend ter dekking van afschrijvingen op toekomstige investeringen. De inzet van deze kapitaallastenreserve is bedoeld voor investeringen met een hoge afschrijvingstermijn van minimaal 40 jaar zodat over een lange periode de kapitaallastenreserve dekking biedt voor de afschrijvingslasten in de exploitatie.  Als in de enige jaren het jaarrekeningsaldo ruimte biedt om deze kapitaallastenreserve op te hogen dan is dat mogelijk. Het aanvullen en inzetten van de kapitaallastenreserve moet goedgekeurd worden door de gemeenteraad. De inzet moet expliciet zijn vermeld in het raadsvoorstel. Het gebruik van de reserve voor andere doeleinden, zoals operationele kosten of andere niet-gerelateerde uitgaven, is niet toegestaan. 

In onderstaande tabel is de stand van de twee kapitaallastenreserves weergegeven, tezamen met de boekwaarde van de activa waarvan de afschrijvingen gedekt worden vanuit kapitaallastenreserve.

Overleg met toezichthouder Provincie Zuid-Holland (PZH)

In aanloop van het opstellen van de Begroting 2026 is meermalen ambtelijk overleg gevoerd met PZH over het overzicht incidentele baten en lasten, de doorgevoerde ombuigingen 2026 en overige mutaties.

Incidentele baten en lasten

Een groot deel van de incidentele baten en lasten heeft betrekking op projecten binnen het grondbedrijf (grondexploitaties) en gebiedsontwikkeling van Het Nieuwe Rivium. De incidentele lasten en baten betreffen verder onder andere de verkoop van grond aan Stedin en verkoop van snippergroen. PZH geeft aan zich te kunnen vinden in het overzicht incidentele baten en lasten. Zie voor een volledig overzicht van de incidentele baten en lasten de tabel in de Financiële begroting.

Doorgevoerde ombuigingen 2026 en overige mutaties

PZH geeft aan de opgenomen baten van subsidies en OZB opbrengsten van de zachte woningbouw als niet reëel aan te merken. Daarnaast heeft PZH in hun brief Financieel toezicht begroting 2026 aan de GRJR aangegeven dat PZH voor de gemeentelijke begrotingen uitgaat van de in de GRJR opgenomen adviesbegroting. PZH verzoekt de gemeenten die afwijken hiervan een onderbouwing aan te leveren. Als dit onvoldoende lukt, word door PZH bij de beoordeling van de begroting uitgegaan van de raming zoals in opgenomen door de GRJR.

De door de gemeente opgenomen bedrag voor de verbonden partij GRJR is € 1.554.362 lager dan aangegeven door de GRJR in hun september 2025 prognose. Hiervoor is door de gemeente een onderbouwing aangeleverd bij PZH. Wij gaan ervanuit dat deze onderbouwing voldoende is voor PZH.

Inzetten van een onttrekking aan de algemene reserve

Een definitieve beoordeling van PZH op de Begroting 2026 vindt plaats na vaststelling  door de gemeenteraad en na inzending van de Begroting 2026. Om te voorkomen dat in de definitieve beoordeling meerdere posten als niet reëel worden aangemerkt, wordt voorgesteld om zekerheidshalve € 2.000.000 te onttrekken aan de Algemene reserve. Deze € 2.000.000 wordt door PZH voor 2026 nog gezien als een structurele dekkingsmiddel en voorkomt een eventueel erratum op de Begroting 2026 in december 2025. Een onttrekking aan de Algemene reserve wordt ook door PZH geadviseerd.

De afschrijvingslasten nemen in meerjarenperspectief fors toe. Deze toename wordt veroorzaakt door de afschrijvingen op lopende en nieuwe investeringskredieten. 
Deze kredieten zijn verstrekt in eerdere P&C producten. Wel vindt in de actualisatie van deze begroting fasering plaats van de uitgaven over diverse jaarschijven en zijn daarnaast de financiële effecten van investeringsvoorstellen uit de Kadernota verwerkt. Dat zijn:
- Herinrichting Bermweg en Lupinestraat
- Veilige fietsroute 's-Gravenweg
- Aanvullend krediet realisatie Kindcentrum Florabuurt
- Toekomst Sporthal Schenkel
- Nieuwbouw Kinderboerderij
- Investering persleiding Schollevaar 

In onderstaande tabel wordt inzichtelijk in welke programma's de afschrijvingslasten zijn opgenomen.