Paragraaf Wet open overheid

Doel van de Wet open overheid (Woo) is een transparante overheid. Een transparante overheid is essentieel voor het vertrouwen van de (Capelse) burger in de overheid. Transparantie is een belangrijke pijler van onze (lokale) democratie. Dit draagt er immers aan bij dat iedereen kan deelnemen aan onze democratie en samenleving en het zorgt ervoor dat de overheid goed gecontroleerd kan worden door burgers, journalisten, wetenschappers, maatschappelijke organisaties en bedrijven. ‘Wij staan dan ook voor een bestuur, dat transparant en controleerbaar is’ (Coalitieakkoord 2022-2026 ‘Voor vandaag en morgen’). In het CapelsWerkProgramma ‘Capelle doet ‘t’ geven we aan een transparante en controleerbare gemeente te willen zijn.  In onze Organisatievisie staat dat we een transparante (en integere) organisatie zijn. 

Uitgangspunt van de Woo is actieve openbaarmaking van overheidsinformatie. Artikel 3.1 Woo bevat hiertoe de inspanningsverplichting om uit eigen beweging informatie openbaar te maken tenzij er geen redelijk belang is, de inspanning/kosten onevenredig zijn en/of er uitzonderingsgronden van toepassing zijn. Met vele andere bestuursorganen zijn we nog zoekende naar hoe we deze bepaling het beste kunnen invullen. De Minister van BZK heeft hiertoe een overheidsbreed afwegingskader laten ontwikkelen waarmee betekenisvol invulling kan worden gegeven aan de inspanningsverplichting.

Naast dit algemene uitgangspunt van actieve openbaarmaking benoemt de Woo de volgende informatiecategorieën waarvan de documenten in ieder geval actief openbaar moeten worden gemaakt (met daarbij vermeld of onze gemeente dat nu al (gedeeltelijk) doet:

1    Wetten en andere algemeen verbindende voorschriften: ja

2    Overige besluiten van algemene strekking: ja

3    Ontwerpen van wetten, algemeen verbindende voorschriften en overige besluiten van algemene strekking waarover een extern advies is gevraagd, inclusief de adviesaanvraag:  nee

4    Organisatiegegevens: inzicht in de organisatie en werkwijze, waaronder taken en bevoegdheden van de organisatieonderdelen: ja

5    Bereikbaarheid van het bestuursorgaan en zijn organisatieonderdelen en de wijze waarop een verzoek om informatie kan worden ingediend: ja

6    Bij de gemeenteraad ingekomen stukken, tenzij deze betrekking hebben op vertrouwelijk aan de raad verstrekte informatie of betrekking hebben op individuele gevallen: gedeeltelijk

7    Agenda en besluitenlijst collegevergadering: gedeeltelijk

8    Stukken van adviescolleges en/of andere externe partijen over ontwerpen van algemeen verbindende voorschriften en overige besluiten van algemene strekking: nee

9    Convenanten: nee

10    Jaarplannen en -verslagen: ja

11    Verplichtingen tot verstrekking van subsidies, anders dan met een beschikking: nee

12    Woo-verzoeken, de schriftelijke besluiten op die verzoeken en de daarbij verstrekte informatie / documenten: nee

13    Ambtelijk of extern opgestelde onderzoeksrapporten en betrekking hebben op:

• De wijze van functioneren van de organisatie: nee
• De voorbereiding of de evaluatie van beleid, inclusief de uitvoerig, naleving en handhaving: nee

14    Beschikkingen, met uitzondering van…….een 20-tal typen van beschikkingen: nee

15    Schriftelijke oordelen in klachtprocedures: nee

De verplichting tot actieve openbaarmaking van documenten in bovengenoemde informatiecategorieën is gefaseerd in werking getreden per 1 november 2024. De volgende tranche staat gepland voor 1 januari 2026: 

•    Jaarplannen en jaarverslagen
•    Adviezen: Adviezen die zijn ingewonnen bij externe partijen 
•    Ontwerpen van wet- en regelgeving met adviesaanvraag
•    Bij vertegenwoordigende organen (gemeenteraad) ingekomen stukken

De actieve openbaarmaking moet plaatsvinden door middel van een digitale infrastructuur die door de minister van BZK in stand wordt gehouden. Doel daarvan is, alle informatie die bestuursorganen onder de Woo actief openbaar (moeten) maken, op één plek voor iedereen vindbaar en doorzoekbaar te maken. Omdat de realisering hiervan nog op zich laat wachten, heeft de minister van BZK gekozen voor een tijdelijke oplossing: een index (‘Woo-index’). Deze Woo-index bevat niet zelf de openbaar gemaakte informatie / documenten, maar verwijst naar de plek waar de informatie / documenten te vinden zijn bij het betreffende bestuursorgaan. Onze gemeente, en ook GR IJSSELgemeenten, is het afgelopen jaar aangesloten op deze index en gevuld met de (eerste) informatie / documenten, die we actief openbaar maken. 

Samen met buurgemeente Krimpen aan den IJssel, werken we aan een publicatieportaal waarin documenten vanuit het zaaksysteem (Djuma) – maar ook handmatig – geanonimiseerd en toegankelijk, gepubliceerd kunnen worden. Daarna zal per informatiecategorie het proces worden beschreven, zullen medewerkers geïnformeerd/opgeleid/bewust worden en zal de actieve openbaarmaking geïmplementeerd worden.

Naast het uitgangspunt van de actieve openbaarmaking, kent de Woo de passieve openbaarmaking ('een ieder kan een verzoek om publieke informatie richten tot het bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf') en het op orde brengen van de informatiehuishouding.

Beleidsprioriteiten 2026
•    onder regie van de gemeentelijke Woo-coördinator alle Woo-verzoeken afhandelen binnen de wettelijke termijn
•    gefaseerde implementatie van de wettelijke verplichting tot actieve openbaarmaking van de  genoemde informatie-categorieën (conform ambitieniveau 'medium')
•    verder werken aan ‘openbaarheids-awareness’ om daarmee te kunnen voldoen aan de inspanningsverplichting om zoveel mogelijk informatie actief openbaar te maken
•    verder invullen van de Woo-index
•    realiseren van een publicatieportaal waarin documenten vanuit het zaaksysteem (Djuma) – maar ook handmatig – geanonimiseerd en toegankelijk, gepubliceerd kunnen worden
•    verder gaan met het beschrijven van gemeentelijke werkprocessen om daarmee inzichtelijk te krijgen welke documenten worden geproduceerd en welke openbaar moeten worden gemaakt; implementeren van een procesorganisatie om deze beschrijvingen actueel te houden
•    Goed werkende anonimiseringstool: zelf generen van een inventarislijst, uitzonderingsgronden benoemen en efficiënter lakken door gebruik van een black and white list die automatisch verplichte onderdelen lakt of laat staan