Begroting in hoofdlijnen

Capelle kent al jaren een traditie waarin het aanbieden van een sluitende meerjarenbegroting een vanzelfsprekend uitgangspunt is. Maar dat uitgangspunt staat onder druk, met het ‘ravijnjaar 2026’ dat alle gemeenten boven het hoofd hangt. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseert om noodzakelijke investeringen niet uit te stellen en het tekort dat ontstaat juist te laten zien. Dit advies is opgevolgd. De Voorjaarsnota 2023 liet een voordelig resultaat zien in de eerste jaren. In de Voorjaarsnota 2023 werd ook aangekondigd dat bij een aantal verbonden partijen een autonome- en beleidsmatige verhoging van de gemeentelijke bijdragen te verwachten was. Deze zijn in deze begroting opgenomen, tezamen met overige beleidsvoornemens. Deze ontwikkelingen drukken in de onderdelen Actualisatie en Wijzigingsvoorstellen op de eindstand van de Voorjaarsnota 2023. Daarom is ook een onderdeel Besparingen toegevoegd om te komen tot een sluitende begroting in 2024 en 2025. Vanaf 2026 hebben wij geen sluitende begroting. Langs verschillende sporen zijn besparingsvoorstellen opgesteld. Deze brengen verlichting, maar zijn niet genoeg om de verwachte tekorten op te vangen vanaf 2026.

In de actualisatie van de meerjarenbegroting hebben wij, conform de uitgangspuntenbrief voor de Begroting 2024, verschillende budgetten geactualiseerd. Het gaat hierbij onder andere over de salarissen, indexaties van verbonden partijen in lijn met uw besluiten over de begrotingen van deze partijen en indexaties van subsidies.
Met name de indexering van de bijdragen aan verbonden partijen is aanzienlijk. De 'Werkgroep verbetering financiële sturing gemeenschappelijke regelingen' heeft voor 2024 een indexering vastgesteld van 8,4%. Hiervan heeft 3,6% betrekking op 2024 en 4,8% is een correctie op de index van 2021, 2022 en 2023. Dit nadeel is duidelijk zichtbaar bij de categorie Inkomensoverdrachten en subsidies. Alleen de bijstelling van de bijdrage aan de GRJR resulteert al in een nadeel van N 1.236. Ook de bijdragen aan Promen (N 915) , GR IJsselgemeenten (N 891), CJG (N 316) en VRR (N 250) zijn substantieel naar boven bijgesteld.
Daarnaast zijn de prijsgevoelige budgetten geïndexeerd met de prijsindex. De gehanteerde prijsindex is 3,0%, in lijn met de meicirculaire 2023. Waar er, op basis van contracten, een andere prijsindex van toepassing is, hebben wij dit toegepast.
De afschrijvingen zijn integraal doorgerekend.  De baten riool en afval zijn naar boven bijgesteld en worden geëgaliseerd via de betreffende voorzieningen, dit verklaart de hogere belastingen aan batenzijde en toename mutatie voorzieningen. De bijstelling Grond in 2027 (N 1.244) is een technische correctie op de Voorjaarsnota (VJN23 8.8 Actualisatie grondexploitaties) waarin in de jaarschijf 2027 ten onrechte administratief een voordeel werd verantwoord. 
De toename van Salarissen en sociale lasten wordt onder andere verklaard door nieuwe projectmedewerkers. Hun kosten worden toegerekend aan projecten, hiertegenover staat dan ook een voordeel bij Overige verrekeningen (zie toelichting hieronder). De toename wordt daarnaast verklaard door bijstelling van het budget voor de WW van ex-werknemers (N 125), als gemeente zijn wij hiervoor eigenrisicodrager. Daarnaast is extra budget beschikbaar gesteld voor functieuitbreiding griffie (N110) en is er bijgeraamd in verband met herwaarderingen HR21 (N 201) en functiewaarderingen (N 182). Ook zijn de begrote salarissen in de Actualisatie bijgesteld aan de nieuwe schaalbedragen maar dit is gedekt door de vrijval van de stelpost die hiervoor in de begroting was opgenomen.
De bijstelling Overige goederen en diensten bevat onder meer een bijraming voor Werkplan DCMR (N 148), CJG (N 553), BV Sport huur (N 520), SWC (N 649) en Irado (N 572). Laatst genoemde is een verschuiving van de categorie Belastingen naar deze voor afval juiste categorie.
Ook de bijstelling van de categorie Huren (baten) is fors, dit wordt veroorzaakt door indexering.
Het voordeel bij Overige verrekeningen betreft met name de bijstelling van uren die worden toegeschreven aan projecten. Omdat er per saldo meer kosten worden toegerekend aan projecten levert dit voor de begroting per saldo een voordeel op van V 284. Hier tegenover staat een toename van salarissen (zie toelichting Salarissen en sociale lasten).
De sociale uitkeringen betreffen de indexaties over lasten WMO mede vanwege een CAO-stijging van 15% voor zorgpersoneel. 

De provincie geeft een dringend advies om in het raadsvoorstel of de inleiding van de begroting een staat op te nemen waaruit het structureel evenwicht van de begroting blijkt. In deze begroting nemen we deze staat hieronder op. De Provincie heeft als toets of het eerste jaar 2024 dan wel laatste jaar van het meerjarenperspectief 2025-2027 sluitend is. De provincie benadrukt dat er geen sprake mag zijn van een opschuivend sluitend perspectief. Het eerste jaar 2024 is reëel sluitend en in evenwicht. Er is geen sprake van een opschuivend sluitend perspectief. 

De inhoudelijke uitwerking van de wijzigingsvoorstellen treft u in de diverse programma’s aan. Per voorstel geven we aan of het een onvermijdelijke wijziging is of dat het wijzigingsvoorstel een beleidskeuze is.

Wij hebben in de Begroting besparingsvoorstellen uitgewerkt. Deze richten zich op financieel-technische voorstellen, voorstellen die 'scherper aan de wind zeilen' en voorstellen in het kader van efficiency – en doelmatigheid. In onderstaande tabel is de uitwerking hiervan gegeven. U vindt deze bij de programma’s terug.

Naast deze besparingsvoorstellen zijn er twee onderzoeksopdrachten. De eerste richt zich op het mogelijk opnemen van structurele baten van het woningbouwprogramma. Momenteel wordt bij de berekening van de algemene uitkering in de meerjarenbegroting alleen rekening gehouden met de toename van het aantal woningen volgens de CBADS-monitor. Met de ontwikkelingen op het Rivium en woningen op mogelijke overige (herontwikkel)locaties is nog geen rekening gehouden. Het tweede onderzoek richt zich op het mogelijk verlengen van onderhoudstermijnen en afschrijvingstermijnen van kapitaalgoederen in de openbare buitenruimte. Verlenging van afschrijvingstermijnen zorgt voor lagere afschrijvingslasten. Belangrijk hierbij zijn mede de kwaliteitseisen en de veiligheid in het bijzonder. Beide onderzoeken richten zich op mogelijke besluitvorming bij de Begroting 2025.

Deze onderzoeksopdrachten zijn toegevoegd aan de Onderzoeksopdrachten (zie onder Bijlagen). Wij zullen u hierover qua voortgang rapporteren cf. de overige Onderzoeksopdrachten in de Begroting 2025.

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten schrijft voor dat we door middel van financiële kengetallen inzicht geven in onze financiële positie. In deze Begroting 2024 ontwikkelen de kengetallen zich beter dan in de Voorjaarsnota 2023. In deze begroting zien wij een verbetering van diverse ratio's. Dit komt mede om dat wij in de besparingsvoorstellen voorgesteld hebben voortaan met verwachte onderrealisatie van investeringen en groot onderhoud rekening te houden. Hierdoor hoeven er minder leningen te worden aangetrokken wat gunstig is voor de Netto schuldquote (gecorr.). De solvabiliteit verslechtert beperkt omdat de begrotingsresultaten afnemen. Het EMU saldo verbetert, vooral door het uitgangspunt dat er, net als in de afgelopen jaren is gerealiseerd, er jaarlijks per saldo € 10 miljoen minder kasuitgaven zullen zijn dan waarmee in de begroting gerekend is