Programma 6 Sociaal domein

Versterken van verbindingen tussen Capellenaren van jong tot oud
De komende decennia neemt de vergrijzing en de dubbele vergrijzing in Capelle sterk toe. Dit brengt een grote opgave met zich mee. Het programma Langer Thuis speelt in op deze ontwikkeling. Nu merken wij al dat de zorg zoals wij die gewend zijn onder druk staat. Om noodzakelijke zorg te garanderen zetten wij de komende jaren sterker in op preventie en welzijn. 

Wij vinden daarom verbindingen tussen Capellenaren erg belangrijk. Elkaar helpen binnen het eigen netwerk is steeds vaker nodig. Wij dragen bij aan het versterken van deze verbindingen door onder meer:

- De subsidieregeling ontmoeten nog effectiever te maken en meer toe te spitsen op ontmoeting op maat en zingeving;
- Uitvoeren van het Programma Langer Thuis;
- Uitvoeren van de bewustwordingscampagne 'Capellenaren staan klaar voor elkaar';
- De websites www.watisertedoenincapelle.nl, www.capelledoet.nl en www.capelletegeneenzaamheid.nl bekender te maken;
- Verbindingen leggen tussen inwoners door de acties van de themagroepen (vanuit de Alliantie tegen Eenzaamheid) VerbuurSamen! en Jeugd en eenzaamheid;
- Aan te sluiten bij het dierenbuddyprogramma zodat Capellenaren geen afscheid hoeven te nemen van hun huisdier als zij beperkingen hebben of vitaliteit afneemt. 

Proces en vervolgstappen voor het uitvoeren van de Lokale Inclusie Agenda
In 2022 is de Lokale Inclusie Agenda ‘Capelle voor Iedereen’ vastgesteld. Het VN-Verdrag (2016) verplicht gemeenten tot een Lokale Inclusie Agenda. In 2024 kijken we hoe we hier een vervolg aan geven. 

Vrijwilligerswerkbeleid
De huidige nota vrijwilligersbeleid is inmiddels geëvalueerd. Deze evaluatie vormt één van de bouwstenen voor het nieuwe vrijwilligersbeleid dat we in 2024 oppakken.

• Beleidskader maatschappelijke ondersteuning en gezondheid 2021-2024 (BBV 570182 september 2021);
• Jeugdnota 2021-2024 Basis voor Groei (BBV 478782 mei 2021);
• Verlengen Visie vrijwillige inzet 2017-2020: oog voor elkaar in Capelle (RV 484311 juni 2021);
• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019);
• Verordening Maatschappelijke Ondersteuning 2020 (BBV 64243 december 2019);
• Doorontwikkeling van wijkgericht naar opgavengericht werken (BBV 952389 december 2017);
• Visie op vrijwillige inzet 'Oog voor elkaar in Capelle' (BBV 838000 december 2016);
• Visie 'Buurtwerk nieuwe stijl – op weg naar het huis van de wijk' (BBV 826639 november 2016);
• Doorontwikkeling wijkgericht werken (BBV 778481 april 2016);
• Meerjaren Perspectief Vastgoed 2019 (BBV 1091427 juni 2019).

Stichting Welzijn Capelle 
Maatschappelijke effecten
Samenhang en afstemming tussen welzijn en zorg en een integrale wijkaanpak binnen het sociaal domein.

Doelstelling voor programma
Zelfredzaam maken van Capellenaren en ruimte bieden tot het uitvoeren van eigen initiatief.

De wijzigingsvoorstellen van deelprogramma 6A staan hieronder weergegeven. 

Opvang ontheemden Oekraïne - Onvermijdelijk
Lasten / Baten: N 7.300 /V 7.300 in 2024
Kasstroom: N 7.300 /V 7.300 in 2024

Wij leveren sinds de inval van Rusland in Oekraïne een grote inspanning om Oekraïense ontheemden op een waardige manier op te vangen. Nadat zij in eerste instantie werden opgevangen in hotels, is sinds april 2022 een langdurige opvanglocatie in gebruik in Rivium. Aanvankelijk huisvestten wij daar zo’n 100 Oekraïense ontheemden. Op dit moment verblijven er na de verbouwing ongeveer 250 Oekraïense ontheemden. De kosten voor huisvesting en beheer op de locatie worden in beginsel volledig vergoed door het Rijk.

Wij stellen u voor om de baten/lasten in de begroting te verhogen met V/N 7.300 in 2024. 

Gratis OV voor AOW’ers - Onvermijdelijk
Lasten / Baten: N 75 structureel vanaf 2024
Kasstroom: N 75 vanaf 2024

De kostenraming van de RET voor het gratis openbaar vervoer voor AOW’ers voor 2024 is bepaald op 680 (hoge tarief index). Dit betekent een stijging van 75 ten opzichte van het huidige tarief. 

Wij stellen u voor de lasten in de begroting te verhogen met N 75 vanaf 2024.

Sociale Impuls Diepenbuurt Oostgaarde en Florabuurt - Beleidskeuze 
Lasten / Baten: N 74 in 2024
Kasstroom: N 74 in 2024

In 2023 zijn wij een samenwerking gestart met de Verbindingskamer in de wijk Oostgaarde (Diepenbuurt). De Verbindingskamer is een van origine Rotterdamse organisatie die onafhankelijk is en verbindingen creëert tussen wijkbewoners onderling, wijkbewoners en professionals. Het doel is om wijkbewoners in contact te brengen met diverse vormen van dienstverlening. De Verbindingskamer benadert de bewoners van deur tot deur om problematiek ‘achter de voordeur’ bespreekbaar te maken en in kaart te brengen.

In 2023 is 60% van de personen bereikt die in een reguliere situatie voor diverse instanties niet te bereiken zijn in een vooraf geselecteerd gedeelte van de Diepenbuurt. Bij deze personen is nuttige informatie opgehaald, die in de eindrapportage van 2023 teruggekoppeld zal worden. De samenwerking met de Verbindingskamer zetten wij voort in 2024 in de wijk Oostgaarde en breiden wij uit naar de wijk Schenkel. 

Kosten Sociale impuls Diepenbuurt: N 18
Kosten Sociale impuls Florabuurt: N 56

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting te verhogen N 74 in 2024. 

De hogere lasten en baten in de Begroting 2024 (en 2022 en 2023) ten opzichte van 2025 worden met name verklaard door Opvang ontheemden Oekraïne. De kosten voor huisvesting en sociale voorzieningen worden in beginsel volledig vergoed door het Rijk. Zie hiervoor ook wijzigingsvoorstel 6A.1 Opvang ontheemden Oekraïne en VJN 2023 6A.1.

De lagere lasten vanaf 2028 worden verklaard door de middelen Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK), de looptijd daarvan is van 2022 t/m 2027. Dekking vindt plaats via de Algemene uitkering (VJN 2022 6A.1).

Toekomstverkenning Promen 2026 en verder 
In 2023 is de evaluatie van het Hoofdlijnenbesluit Promen 2018-2025 en de verkenning van mogelijke scenario's voor de verdere toekomst van Promen gestart. De uitkomsten hiervan worden in 2024 verwacht. Hierbij betrekken wij de bevindingen van de landelijke onderzoeken naar de infrastructuur van de sociale werkvoorziening en naar de kosten van beschut werk.

Participatiewet in balans 
Met het traject Participatiewet in balans wil de minister van SZW toewerken naar een Participatiewet die 1) eenvoudiger is en een toereikend bestaansminimum biedt, 2) die mensen passende ondersteuning biedt om mee te doen in de samenleving (via werk of indien (nog) niet haalbaar, via een andere vorm van participatie) en 3) die begrijpelijk is en zinvolle rechten en verplichtingen bevat. Een wijziging van de Participatiewet is in voorbereiding. 

Meer ondersteuning richting werk, voor met name inwoners met een arbeidsbeperking, is grotendeels uitgewerkt in het 'Breed Offensief'. De instrumenten die hierin zijn opgenomen, zijn inmiddels verankerd in de nieuwe Re-integratieverordening Participatiewet 2023 Capelle aan den IJssel.

Bestaanszekerheid
In juni 2023 heeft de Commissie Sociaal Minimum een rapport uitgebracht over het onderzoek naar de hoogte van het sociaal minimum. De commissie concludeert dat het sociaal minimum te laag is. Dit werkt door in de hoogte van de bijstandsuitkeringen en andere inkomensondersteunende voorzieningen. Korte termijnoplossingen worden door de commissie met name gezocht in het verhogen van de bijstandsuitkeringen en het verhogen van de huurtoeslag door het Rijk. In september of oktober 2023 volgt het tweede rapport van de commissie, over de systematiek van het sociale zekerheidsstelsel.

Eind 2023 verwachten wij duidelijkheid te krijgen hoe de minister het bestaansminimum wil garanderen. Afhankelijk van de uitkomst kijken wij of er een noodzaak bestaat om de maximale vastgestelde bedragen binnen de bijzondere bijstand te indexeren en/of het minimabeleid aan te passen.

Hogere kosten voor inburgering en integratie door de verhoogde instroom van asielmigranten
De verwachting is dat in de komende jaren het aantal te huisvesten statushouders zal stijgen. Dit is het gevolg van de hoge asielinstroom en de maatregelen om achterstanden in te halen bij de Immigratie en Naturalisatie Dienst. De volwassenen onder hen zijn inburgeringsplichtig, zij volgen gedurende twee tot drie jaar een inburgeringstraject. Het inburgeringstraject wordt gecombineerd met een re-integratietraject via de GR IJsselgemeenten. 

Voortzetting extra inzet van budgetcoaches door Welzijn Capelle
Om te zorgen dat inwoners snel en goed geholpen worden, heeft de gemeente extra budget aan Welzijn Capelle beschikbaar gesteld voor een extra aanmeldconsulent en twee budgetcoaches in de Wijkteams gedurende een jaar. Deze extra inzet is gestart in maart 2023. Eind 2023 bepalen wij of de voortzetting van de extra inzet wenselijk is. De eventuele financiële gevolgen nemen wij mee in de Voorjaarsnota 2024. 

Verkorting wettelijke en minnelijke schuldhulptrajecten van drie naar anderhalf jaar
Per 1 juli 2023 is de aflostermijn van de wettelijke schuldhulptrajecten (Wsnp) en de minnelijke schuldregelingen (Msnp) verkort van 36 maanden naar 18 maanden. Het doel hiervan is om inwoners sneller uit de problematische schulden te helpen. De (financiële) effecten van de verkorting zijn vooralsnog lastig in te schatten. Volgens de uitvoeringsscan van de VNG leidt de verkorting mogelijk tot stijging van aantal aanmeldingen van inwoners met schulden. Daarnaast is er mogelijk een groter risico op recidive. Wij zetten hier samen met GR IJsselgemeenten en Welzijn Capelle op in door begeleiding en nazorg nog beter in te regelen. Verder ontvangen gemeentelijke invorderaars lagere inkomsten doordat door de verkorting een kleiner deel van de oorspronkelijke schuld wordt terugbetaald. Ten slotte kan de verkorting vanaf 2025 mogelijk leiden tot lagere bewindvoeringskosten uit de bijzondere bijstand. Dit komt doordat de grondslag schulden voor bewindvoering vervalt als een inwoner een schuldhulpverleningstraject heeft afgerond. Bewind kan wel op basis van een andere grond (bijvoorbeeld vanwege geestelijke/lichamelijke beperking) in stand blijven.

Integrale aanpak armoede verstevigen (Capels akkoord)
Wij verstevigen de integrale aanpak van armoede door:
- Versterking van de verbindingen tussen de aanpak van financiële problematiek en terreinen als laaggeletterdheid, gezondheid en eenzaamheid.
- Het opstellen en uitvoeren van de integrale aanpak kinderarmoede.

Inzetten op voorlichting, educatie, vroegsignalering en ondersteuning (Capels Akkoord) 
Met een mix van instrumenten gericht op voorkomen, verzachten en verhelpen van financiële problematiek, helpen wij Capellenaren geldzorgen het hoofd te bieden. Belangrijk onderdeel hiervan is de implementatie van de brede schuldenaanpak waarmee wij in de afgelopen periode meer Capellenaren hebben weten te bereiken. In 2024 bieden wij als vervolg op het Actieplan schulden aanpakken in Capelle (2019) een integraal beleidsplan schulddienstverlening aan aan uw raad. Aandachtspunten hierin zijn o.a. samenwerking met bewindvoerders en uitbreiding van het NVVK-arrangement. 

Onderzoek naar ruimere mogelijkheden van (parttime) ondernemerschap (van) uit de bijstand
Wij onderzoeken in 2024 op welke wijze wij bijstandsgerechtigden die ondernemer willen worden, beter kunnen faciliteren. Daarbij betrekken wij onder meer de mogelijkheden voor het opzetten van sociale coöperatie. 

• Beleidskader aanpak Armoede en schulden 2021-2024 'Doen wat werkt' (BBV 508689 juli 2021);
• Meerjarenbeleidskader Werk en inkomen 2021-2024 'Zeker in Capelle!'( BBV 487975 juli 2021);
• Actieplan Veranderopgave Inburgering 2020-2021 (BBV 348649, december 2020);
• Verordening kwijtscheldingsregeling gemeentelijke belastingen 2021 (BBV 354576 december 2020);
• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019);
• Actieplan schulden aanpakken in Capelle (BBV 87442 oktober 2019);
• Verordening Individuele studietoeslag Participatiewet Capelle aan den IJssel 2019 (BBV 1077894 april 2019);
• Verordening Adviesraad Sociaal Domein Capelle aan den IJssel 2018 (BBV 943146 november 2017);
• Re-integratieverordening Participatiewet 2023 (BBV 1055891/juli 2023);
• Verordening persoonsgebonden budget begeleid werken Wsw Capelle aan den IJssel 2015 (BBV 741913 januari 2016);
• Afstemmingsverordening Participatiewet (BBV 600697 december 2014);
• Verordening Individuele inkomenstoeslag Capelle aan den IJssel 2015 (BBV 601399 december 2014);
• Verordening Tegenprestatie Participatiewet 2016 (BBV 603134 december 2014);
• Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Capelle aan den IJssel 2013 (BBV 602243 december 2014).
• Handhavingsverordening WWB, WIJ, IOAW en IOAZ Capelle aan den IJssel 2011. (BBV 222140, september 2011)
• Verordening beslistermijn schuldhulpverlening  (BBV 392710/maart 2021)

Gemeenschappelijke Regeling Promen
Maatschappelijke effecten
Behartigen belangen deelnemende gemeenten op het gebied van sociale werkvoorziening en re-integratie.

Doelstelling voor programma
Het bieden van voorzieningen in een aangepaste werkomgeving aan mensen met een arbeidshandicap met een Wsw-indicatie, die niet gericht zijn op doorstromen naar arbeid en het bieden van re-integratietrajecten, beschut werk en garantiebanen in het kader van de Participatiewet.

Gemeenschappelijke Regeling IJsselgemeenten 
Maatschappelijke effecten
De regeling wordt getroffen ter behartiging van de sturing en beheersing van ondersteunende processen en van uitvoeringstaken van de deelnemers.

Doelstelling voor programma
Het voorzien in middelen van bestaan voor Capellenaren die daar tijdelijk niet in kunnen voorzien (inkomens- en bijstandsvoorzieningen).

De wijzigingsvoorstellen van deelprogramma 6B staan hieronder weergegeven. 

Meer inburgeringsplichtigen - Onvermijdelijk 
Lasten / Baten: N 893/ V 783 in 2024, N 791/ V 633 in 2025 en N 501/ V 348 vanaf 2026
Kasstroom: N 893/V 783 in 2024, N 791/ V 633 in 2025 en N 501/ V 348 vanaf 2026

Als gevolg van de hogere taakstelling huisvesting statushouders stijgt het aantal inburgeringsplichtige asielmigranten in onze gemeente. Daarmee stijgen onvermijdelijk ook de kosten voor de inkoop van de inburgeringstrajecten en de begeleiding bij de inburgering. De kosten voor de inkoop van de inburgeringstrajecten worden door het rijk vergoed. Voor de kosten voor begeleiding en re-integratie ontvangt de gemeente een vergoeding via het gemeentefonds.

Voorlopig gaat de rijksoverheid uit van een stijgende taakstelling huisvesting statushouders in de komende één tot twee jaar. De situatie is echter lastig te voorspellen voor een langere periode; de gemeente krijgt steeds een taakstelling voor een half jaar die ongeveer twee maanden van te voren bekend wordt gemaakt. 

Wij stellen u voor om de lasten en baten in de begroting te verhogen met N 893/V783 in 2024, N791/V633 in 2025 en N 501/V348 vanaf 2026.

Verbreding doelgroep uitstroompremie - Onvermijdelijk 
Lasten / Baten: N 77 vanaf 2024
Kasstroom: N 77 vanaf 2024

Met de Re-integratieverordening Participatiewet gemeente Capelle aan den IJssel 2023, die op 3 juli jl. is vastgesteld in de Gemeenteraad, is de doelgroep van de uitstroompremie verbreed met arbeidsbeperkte uitkeringsgerechtigden en is het bedrag van de uitstroompremie verhoogd. Met deze maatregel willen wij de financiële drempel om aan het werk te gaan en/of meer uren te gaan werken verlagen. 

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting structureel te verhogen met N 77 vanaf 2024

Verbrede aanpak signalering schulden - Beleidskeuze 
Lasten / Baten: N 60 vanaf 2024
Kasstroom: N 60 vanaf 2024

Op 6 juni 2023 heeft het college besloten (BBV 1149144) om de drie stadia van schuldensignalering, namelijk vroegsignalering, verzwaring en crisis, samen te brengen onder de paraplu ‘aanpak signalering schulden’. Dit in plaats van het omvormen van de meldpunten tot enkel een breed meldpunt vroegsignalering. De ervaring in de afgelopen jaren heeft duidelijk gemaakt dat betalingsproblematiek niet volledig te verhelpen is door vroegsignalering. Er is besloten deze aanpak verder te ontwikkelen. Voor het voorkomen van energieafsluitingen met een vernieuwde werkwijze voor het voorkomen van waterafsluitingen en uitbreiding van het meldpunt woningontruiming met meer woningcorporaties. De uitvoering van de doorontwikkelde aanpak signalering schulden zorgt voor een structureel tekort van 60.

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting structureel te verhogen met N 60 vanaf 2024

Kwijtschelding: riool- en waterzorgheffing en afvalstoffenheffing - Beleidskeuze
Lasten / Baten: V / N 191 in 2024, V / N 213 in 2025, V / N 254 in 2026, V / N 247 in 2027, V / N 196 in 2028, V / N 173 in 2029, V / N 173 in 2030 en V / N 177 in 2031
Kasstroom: V 191 in 2024, V 213 in 2025, V 254 in 2026, V 247 in 2027, V 196 in 2028, V 173 in 2029, V 173 in 2030 en V 177 in 2031

Door een dalende trend van het aantal toegekende kwijtscheldingen en in combinatie met de voorgestelde tariefswijzigingen zoals opgenomen in de wijzigingsvoorstellen Lasten en baten afval en Baten riool in programma 7, leidt tot een verlaging van de kwijtscheldingen. 

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting te verlagen/verhogen met V / N 191 in 2024, V / N 213 in 2025, V / N 254 in 2026, V / N 247 in 2027, V / N 196 in 2028, V / N 173 in 2029, V / N 173 in 2030 en V / N 177 in 2031. De wijzigingen zijn cijfermatig verwerkt op de betreffende programma's, maar komen daar niet meer als separate voorstellen terug. Dit voorstel raakt de volgende programma's:

De lagere lasten in de Begroting 2024 worden verklaard door de eenmalige tegemoetkoming energiekosten minima (energietoeslag). Hiervoor is in 2022 en in de Begroting 2023 6 mln. beschikbaar gesteld (de van het Rijk ontvangen baten zijn verantwoord in programma 0).
In de toekomstige jaarschijven nemen de lasten voor Wsw af door een verwachte daling van het aantal arbeidsplaatsen. Daar staat tegenover dat de lasten voor Inkomensregelingen in meerjarenperspectief toenemen omdat jaarlijks rekening wordt gehouden met een groei van het aantal cliënten.

Uitstel invoering woonplaatsbeginsel Beschermd wonen
De invoering van het woonplaatsbeginsel en het nieuwe verdeelmodel voor Beschermd wonen zijn wederom uitgesteld. De voorgenomen invoeringsdatum van beide maatregelen was 1 januari 2024, maar zowel het rijk als de gemeenten constateren dat dit tijdpad te krap is. De nieuwe streefdatum is 1 januari 2025. Dit betekent dat wij in 2024 geen middelen voor Beschermd wonen ontvangen.

Aanbesteding Tussenwonen start in 2024
Tussenwonen is een variant van wonen op maat dat zich bevindt tussen Beschermd wonen en zelfstandig wonen met ambulante begeleiding in. Deze variant ontbreekt nog, waardoor sommige Capellenaren tussen wal en schip vallen en er geen optimale doorstroom is in de keten van wonen op maat. In 2024 starten we met de aanbesteding voor Tussenwonen voor 2025 en volgende jaren. Voorafgaand hieraan start in 2024 de pilot Tussenwonen.

Aanbesteding Wmo- diensten in 2024
Wij hebben de opdracht om bij de inkoop van Wmo- diensten (huishoudelijke ondersteuning, begeleiding, persoonlijke verzorging en dagbesteding) te waarborgen dat er een goede verhouding is tussen de prijs en de kwaliteit van de ondersteuning. Voor Wmo- diensten is een Algemeen Maatregel van Bestuur (AMvB) Reële prijs Wmo van kracht. Hierin staat met welke kostprijselementen gemeenten rekening moeten houden bij de bepaling van een tarief bij de inkoop van Wmo- diensten. In 2023 hebben wij een kostprijsonderzoek door Berenschot laten uitvoeren om te beoordelen of de tarieven aangepast moeten worden. Op basis van dit onderzoek passen wij de tarieven voor Wmo- diensten in 2023 en 2024 niet aan (uitgezonderd indexering op basis van AMvB / rekentool). Wel starten wij een jaar eerder dan gepland, namelijk in 2024, een nieuwe aanbesteding Wmo -diensten. De tarieven uit het kostprijsonderzoek (met indexaties) vormen bij de aanbesteding de basis. In 2025 gaan de nieuwe overeenkomsten in. 

Stijging eigen bijdrage Wmo- diensten
De eigen bijdrage voor de Wmo- diensten is op dit moment landelijk vastgesteld op maximaal € 19,- per maand. In 2024 wijzigt dit maximale vaste bedrag op basis van de inflatie en stijgende kosten voor Wmo- diensten. Het nieuwe bedrag is rond Prinsjesdag vastgesteld. De Verordening Maatschappelijke Ondersteuning 2023 passen wij in het vierde kwartaal 2023 hierop aan, zodat er een wettelijke grondslag is om dit nieuwe bedrag via het CAK te innen. De financiële consequenties nemen wij mee in de Voorjaarsnota 2024. 

Advies eigen bijdrage Wmo- voorzieningen
Wij worden vanaf 2026 gekort op het gemeentefonds door de herinvoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage (zie wijzigingsvoorstel Afschaffen Wmo abonnementstarief en herinvoering inkomensafhankelijke eigen bijdrage). De korting is gebaseerd op het feit dat op alle voorzieningen waar nu het abonnementstarief voor geldt (diensten en voorzieningen behalve rolstoelen) een inkomensafhankelijke eigen bijdrage kan worden ingevoerd. Wij hebben op dit moment alleen een eigen bijdrage op Wmo- diensten en niet op Wmo- voorzieningen. Dit betekent dat wij bij ongewijzigd Capels beleid meer gekort worden dan wij via de eigen bijdragen, zoals aangegeven in de meicirculaire 2023, binnen kunnen krijgen. Wij komen in het eerste halfjaar 2024 met een advies over de eigen bijdrage voor Wmo- voorzieningen. Aan de hand daarvan kan de inhoudelijke discussie plaatsvinden. 

• Verordening Maatschappelijke Ondersteuning 2023 (RV 974434 december 2022);
• Regionaal Beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling en Beschermd Wonen 2022-2026 (BBV 658216 december 2021);
• Beleidskader maatschappelijke ondersteuning en gezondheid 2021-2024 (BBV 570182 september 2021);
• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019).

Leger des Heils
Maatschappelijke effecten
Het Leger des Heils biedt begeleid wonen voor jongvolwassenen. De deelnemers krijgen begeleiding op verschillende leefgebieden, zoals sociale vaardigheden, woonvaardigheden, financiën en veiligheid. De begeleiding is gericht op bevordering van de zelfredzaamheid.

Doelstelling voor programma
Het in stand houden van de woonvoorziening begeleid wonen.

De wijzigingsvoorstellen van deelprogramma 6C staan hieronder weergegeven. 

Inkoop Beschermd wonen verstandelijke beperking - Onvermijdelijk
Lasten / Baten: N 246 vanaf 2024
Kasstroom: N 246 vanaf 2024

Voor deze doelgroep, binnen de brede doelgroep Beschermd wonen, zijn bij de vorming van het sociaal domein middelen toegevoegd aan de Algemene uitkering. Er is berekend om welk bedrag het gaat. Het gaat om een bedrag van 246 (prijspeil 2023). De gemeente Rotterdam is voor ons de uitvoerende gemeente en kan kosten bij ons in rekening brengen op basis van het woonplaatsbeginsel.

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting structureel te verhogen met N246 vanaf 2024.

Afschaffen Wmo abonnementstarief en herinvoering inkomensafhankelijke eigen bijdrage (Meicirculaire) - Onvermijdelijk
Lasten / Baten: N 310 in 2025, V 398 in 2026 en V 392 vanaf 2027 
Kasstroom: N 310 in 2025, V 398 in 2026 en V 392 vanaf 2027 

In de meicirculaire 2023 zijn twee taakstellingen opgenomen rond de eigen bijdrage: Terugdraaien eigen bijdrage huishoudelijke ondersteuning en Herinvoering eigen bijdrage Wmo.

Het abonnementstarief in de Wmo 2015 wordt afgeschaft en in plaats daarvan wordt de inkomensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo 2015 heringevoerd. Het uitgangspunt is dat zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de wijze zoals die voorheen was, met oog voor inkomenseffecten en het beroep dat wordt gedaan op de Wmo. Anders dan beoogd in het landelijke coalitieakkoord verdwijnt het abonnementstarief niet alleen voor de huishoudelijke ondersteuning, maar voor alle Wmo-voorzieningen waarop het abonnementstarief nu van toepassing is. De eerder doorgevoerde korting in het gemeentefonds (Meicirculaire 2022 zie Begroting 2023 voorstel 0.1 Algemene uitkering gemeentefonds en voorstel 6C.2 Taakstelling eigen bijdrage huishoudelijke hulp) wordt teruggedraaid. Dit resulteert in N 310 (2025), N 300 (2026) en N 295 (vanaf 2027) voor de afschaffing van het Wmo abonnementstarief. De invoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor alle voorzieningen binnen de Wmo in 2026 resulteert in V 698 in 2026 en in V 687 vanaf 2027. 

Wij stellen u voor om de baten in de begroting te verlagen met N 310 in 2025 en te verhogen met V 398 in 2026 en V392 in 2027 en verder.

Integraal zorgakkoord (Meicirculaire) - Onvermijdelijk
Lasten / Baten: N 347 in 2025, N 335 in 2026 en N 329 vanaf 2027
Kasstroom: N 347 in 2025, N 335 in 2026 en N 329 vanaf 2027

In het Integraal Zorgakkoord staat dat gemeenten financieel gecompenseerd worden voor gestegen kosten als gevolg van de invoering van het abonnementstarief Wmo en de aanzuigende werking daarvan (landelijk € 110 miljoen). In de meicirculaire 2023 is deze compensatie verwerkt (zie programma 0). Voor Capelle aan den IJssel gaat het om een bedrag van N 347 in 2025, N 335 in 2026 en vanaf 2027 N 329.

Deze inkomsten zijn verwerkt in de mutatie van de algemene uitkering op programma 0.

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting te verhogen met N 347 in 2025, N 335 in 2026 en vanaf 2027 N 329.

Besparingsmaatregel uitkomst onderzoekopdracht Wmo - Besparingsmaatregel
Lasten / Baten: N 418 in 2024, N 418 in 2025, V 1.057 vanaf 2026 
Kasstroom: N 418 in 2024, N 418 in 2025, V 1.057 vanaf 2026

Op 15 november 2022 hebben wij het onderzoeksrapport van Berenschot ontvangen over de kostenbeheersing op de uitvoeringskosten Wmo. Belangrijkste conclusie van Berenschot is dat, vanaf 2025, een besparing van V 1.475 haalbaar is door het uitvoeren van een 6-tal ombuigingsmaatregelen, te weten: vrij toegankelijke individuele begeleiding, ophaalactie uitstaande hulpmiddelen, gerichte (integrale) aanpak 10 complexe gezinnen, gerichte herbeoordeling 50 complexe Wmo- cliënten, verdere optimalisatie bedrijfsvoering en sturingsinformatie en aanvullende maatregelen (o.a. intensivering toezicht Wmo en terugbrengen wachtlijsten en doorlooptijden bij aanbieders). In de jaarrekening 2022 is aangegeven dat een besparing van 50% van genoemd bedrag haalbaar is. Wij stellen u voor om vanaf 2026, de volledige besparing van V 1.475 te realiseren. Deze besparing is, bij nader inzien, met een juiste personele bezetting en efficiënte bedrijfsvoering te halen. Bij de invulling van deze ombuiging is het van belang dat we de kwaliteit van de huidige dienstverlening behouden dan wel verhogen. De menselijk maat staat daarin centraal, evenals het leveren van maatwerk. 

Om deze besparing in 2026 te realiseren, is vanaf 2024 een structurele investering in personeel nodig van N418. De kosten gaan immers voor de baten. De extra personele inzet bestaat uit 2 fte consulenten Sk9, 2fte kwaliteitsmedewerkers Sk10 en 1fte contractbeheerder Sk8. Met deze personele inzet kunnen wij de toegang van onze dienstverlening nog adequater inrichten, de bedrijfsvoering nog verder optimaliseren en de doorlooptijden bij de aanbieders verkorten. Grip op kosten en sturing begint bij een solide basis in de toegang. Een efficiënte bedrijfsvoering zorgt ervoor dat de consulenten hun werk goed kunnen uitvoeren. De hoogte van de Wmo uitgaven wordt grotendeels bepaald door de consulenten. Met contractbeheer controleren we of onze inwoners, die volgens de registraties ‘in zorg’ staan ook daadwerkelijk de benodigde ondersteuning ontvangen.
De structurele besparing is: V 1.475 – N 418 = V 1.057. 

Besparingsmaatregel toezichthouder Wmo - Besparingsmaatregel
Lasten / Baten: N 43 in 2024, V 237 in 2025, V 237 in 2026, V 97 vanaf 2027 
Kasstroom: N 43 in 2024, V 237 in 2025, V 237 in 2026, V 97 vanaf 2027

Op basis van een advies van Berenschot is de inzet van toezichthouders rechtmatigheid Wmo en Jeugd, waardoor we kosten kunnen besparen op de uitgaven Wmo en Jeugd. Volgens VNG Naleving is 2%-5% van de bestedingen in het sociaal domein onrechtmatig. Toezicht is niet alleen een financiële kosten-batenafweging. Het is ook een belangrijke waarborg voor rechtmatige en kwalitatieve ondersteuning voor onze inwoners. Om zorgfraude aan te pakken en te handhaven op kwaliteit is een intensivering van inzet van mensen en middelen vereist. De VNG pleit voor extra budget van gemiddeld 2 fte per gemeente. In 2025 en 2026 is de besparing 2% van de totale Wmo uitgaven ( 14 miljoen). De besparing in 2025 en 2026 is V280. Hierbij is vanaf 2024, de structurele inzet van een 0,5 fte extra toezichthouder Sk10 ad N43 nodig. Wij hebben nu 0,5 fte toezichthouder Wmo. De besparing is dan V 237. Vanaf 2027 is de besparing 1% V 97. Uit ervaring blijkt dat na een aantal jaren toezicht de besparing minder is. 

De lasten voor Wmo-maatwerkvoorzieningen nemen in meerjarenperspectief toe vanwege de verwachte prijs- en volumestijgingen (B2023 6C.1). Hiertegenover staat een afname vanwege de besparingsmaatregelen Uitkomst onderzoekopdracht Wmo (6C.4) en Toezichthouder Wmo (6C.5).

De toename in baten vanaf 2026 wordt verklaard door de taakstelling eigen bijdrage huishoudelijke hulp (B2023 6C.2), in het regeerakkoord is opgenomen om te werken naar een eerlijkere eigen bijdrage voorde huishoudelijke hulp met landelijke normen en met oog voor betaalbaarheid.

Hervormingsagenda Jeugd
Na meerdere keren uitstel is de Hervormingsagenda Jeugd op 19 juni 2023 definitief vastgesteld, ondertekend en aangeboden aan de Tweede Kamer en Eerste Kamer. De definitieve vaststelling van de Hervormingsagenda Jeugd betekent dat alle partijen aan de slag kunnen. De Hervormingsagenda Jeugd bevat een groot pakket afspraken om de jeugdzorg te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen. 
In de loop van 2024 volgt landelijk een implementatieplan en een uitvoeringstoets op het implementatieplan. Wij informeren de raad met de ontwikkelingen.

Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming
Kinderen en volwassenen voelen zich onvoldoende gehoord, gezien en gesteund. Er is onvoldoende samenhang tussen zorg voor kinderen en volwassenen. Veel professionals ervaren de complexiteit als belemmerend. Naar aanleiding van deze signalen is het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming opgesteld. Dit Toekomstscenario schetst op hoofdlijnen hoe de kind- en gezinsbescherming er over 5 tot 10 jaar (2026-2031) uit zou kunnen zien.
Het Toekomstscenario is een gezamenlijk programma van de ministeries van Justitie en Veiligheid, Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. In het programma werken partijen nauw samen om jeugdbescherming effectiever en slimmer te organiseren. Deze ontwikkeling heeft met de maatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd gevolgen voor de wijze waarop jeugdzorg in de toekomst in Capelle wordt georganiseerd. In 2024 wordt duidelijk welke financiële consequenties dit heeft.

Beleidsplan Jeugdhulp
Wij herijken in 2024 het Beleidsplan Jeugdhulp. In de herijking worden de maatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd en het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming betrokken.

Afbouw gesloten jeugdhulp (jeugdhulp plus)
In het eerste kwartaal van 2023 is een uitvoeringsplan gereedgekomen over de afbouw van gesloten jeugdhulp. Doelstelling is nul gesloten plaatsingen in 2030. Het realiseren van alternatieve woonvormen gaat minder snel dan de af- en ombouw van gesloten plaatsingen. In individuele gevallen kan dit leiden tot maatwerk met hoge kosten. De verwachting is dat ook voor Capelle dit kan leiden tot sterke stijging van de uitgaven.

Verlagen werkdruk jeugdbescherming
In maart 2023 is met jeugdbeschermingsorganisaties (Gecertificeerde Instellingen) een akkoord bereikt over het verlagen van de werkdruk. Het aantal jeugdigen per jeugdbeschermer wordt in de periode 2023 en 2024 stapsgewijs verlaagd. In 2024 wordt duidelijk welke financiële consequenties dit heeft in de begroting van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond.

Ondersteuning voor pleegouders
In 2024 onderzoeken we of pleegouders ondersteund kunnen worden met het Mockingbird Family Model. Dit model werkt vanuit de gedachte ‘it takes a village to raise a child’. Het organiseert ondersteuning voor een groep van pleegouders waarmee duurzaamheid en stabiliteit wordt beoogd. In andere landen waar met dit model wordt gewerkt, zijn positieve ervaringen. Het zorgt voor meer stabiliteit van plaatsingen en er is minder uitval van pleegouders. Daarmee sluit het naadloos aan bij de regiovisie in Rotterdam Rijnmond om kinderen ‘zo thuis mogelijk te laten opgroeien’ en ook bij onze wens voor het aantrekken en behouden van pleegouders. 

• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019);
• Beleidsplan Jeugdhulp 2019-2022 (BBV 1047204 februari 2019);
• Verordening Jeugdhulp Capelle aan den IJssel 2018 (BBV 1073723 april 2023).

Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond 
Maatschappelijke effecten
Behartigen belangen deelnemende gemeenten op het gebied van bovenlokale, specialistische jeugdhulp.

Doelstelling voor programma
Het vroegtijdig inzetten van jeugdhulp in de eigen omgeving van de jeugdige en diens ouders met als uitgangspunt dat de jeugdhulp die bovenlokaal wordt ingezet zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig is.

Stichting Centrum voor Jeugd en Gezin Capelle aan den IJssel 
Maatschappelijke effecten
Uitvoeren van de wettelijke taken op het gebied van jeugdhulp en jeugdgezondheidszorg.

Doelstelling voor programma
Het vroegtijdig inzetten van jeugdhulp in de eigen omgeving van de jeugdige en diens ouders met als uitgangspunt dat de jeugdhulp die lokaal wordt ingezet zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig is.
Het bieden van maatregelen gericht op de opvang en het verbeteren van de veiligheid van kinderen en jeugdigen 18-, met inbegrip van eventuele maatwerkdienstverlening en maatwerkvoorzieningen.

De wijzigingsvoorstellen van deelprogramma 6D staan hieronder weergegeven. 

Hervormingsagenda - Onvermijdelijk 
Lasten / Baten: N 2.373 in 2024 en N 593 in 2025
Kasstroom: N 2.373 in 2024 en N 593 in 2025

We ramen de taakstelling voor 2024 af 0. Na meerdere keren uitstel is de Hervormingsagenda Jeugd op 19 juni 2023 vastgesteld. Behandeling in de Tweede en Eerste Kamer volgt. In de loop van 2024 wordt door het Rijk de Hervormingsagenda Jeugd uitgewerkt in implementatieplannen (onder voorbehoud van de lijst van controversiële onderwerpen). Ondanks het landelijke uitstel van de Hervormingsagenda Jeugd is een lokale projectgroep verder gegaan met de lokale uitwerking. Voor 2024 wordt het niet realistisch geacht dat een besparing wordt gerealiseerd, deels omdat implementatie nog niet is gestart en deels omdat de realisatie van een groot aantal maatregelen uit de hervormingsagenda afhankelijk is van nieuwe landelijke wet- en regelgeving die vertraagd is.  De afboeking van de taakstelling 2024 betekent N 2.008. Voor 593 wordt deze gecompenseerd door een hogere bijdrage vanuit het Rijk in voorstel 0.1 Algemene uitkering.

In 2024 gaat de projectgroep door. Voor de bemensing van het project en regionale vertegenwoordiging van Capelle in onvoldoende formatie beschikbaar. Voor de projectorganisatie is een bedrag van N 365 nodig. De totale mutatie voor 2024 bedraagt dan N 2.008. Voor 2025 wordt de taakstelling verlaagd op basis van de hogere bijdrage vanuit het Rijk met N 593.

Voor 2025 wordt de taakstelling met N 593 verlaagd op basis van een hogere bijdrage in de algemene uitkering en doorrekening van de hoogte van ons aandeel in de taakstelling.

Wij stellen u voor de lasten te verhogen in 2024 met N 2.373 en voor 2025 met N 593K.

Daling uitgaven Persoonsgebonden Budget- Onvermijdelijk
Lasten / Baten: V 300 vanaf 2024 
Kasstroom: V 300 vanaf 2024

Het aantal verstrekte Persoonsgebonden Budgetten (PGB) daalt, doordat meer jeugdhulp lokaal is gecontracteerd en lokaal de wachtlijsten afnemen waardoor minder overbruggingszorg met verstrekking van een PGB nodig is. 

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting structureel te verlagen met V 300 vanaf 2024.

Actualisatie begroting 2024 van de GRJR - Onvermijdelijk
Lasten / Baten: N 185 vanaf 2024
Kasstroom: N 185 vanaf 2024 

In het Algemeen Bestuur (AB) van 8 september 2023 is de definitieve begroting 2024 GRJR vastgesteld. Deze definitieve begroting is grotendeels gebaseerd op de ontwerpbegroting 2024, die vastgesteld is in het AB van 6 april 2023. In de zienswijze van de begroting hebben alle deelnemende raden aangegeven om realistisch te begroten. Indien er sprake is van een groot financiële afwijkingen moet de begroting worden aangepast, waar nu sprake van is. De ontwerpbegroting voor de jaarschijf 2024 komt uit op 276 miljoen en is nog aangepast met een extra aanraming van 9 miljoen. Hierdoor komt de definitieve (geactualiseerde) begroting uit op 285 miljoen. Onze bijdrage aan de GRJR komt uit op afgerond 16.372. In onze gemeentebegroting 2024 is rekening gehouden met de actualisatie (indexpercentage van 8,4%) volgens de uitgangspuntenbrief, maar blijkt niet toereikende waardoor een aanraming van N 185 noodzakelijk is.

De afwijking t.o.v. definitieve begroting van de GRJR is in totaal zo’n 9 miljoen hoger en wordt veroorzaakt door:
* Actualisatie uitgavenramingen op basis van de 1e Burap 2023, en verschuiving van de opdrachten D en E van regionaal naar lokale zorg. Dit gaat minder snel dan oorspronkelijk verwacht.
* De definitieve indexatie percentage voor de OVA is vastgesteld op 6,36% i.p.v. 4,74%.
* Een structureel lager inzet van jeugdbescherming/jeugdreclassering.

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting structureel te verhogen met N 185 vanaf 2024.

BSO+ - Beleidskeuze
Lasten / Baten: N 65 vanaf 2024
Kasstroom: N 65 vanaf 2024

Van 2020 tot en met 2023 is bij een buitenschoolse opvang gelieerd aan een school voor speciaal onderwijs (de Piloot) een pilot uitgevoerd met extra begeleiding op de groep. Dit wordt BSO+ genoemd. Wegens succes van de pilot wordt de BSO+ structureel voortgezet. Per 1 januari 2024 worden 12 plekken BSO+ op de Piloot gefinancierd. Ook de gemeenten Zuidplas en Krimpen aan den Ijssel maken gebruik van deze plekken. Op basis van afname wordt dit verrekend.

BSO+ sluit aan bij de Hervormingsagenda Jeugd: 'Onderwijs en kinderopvang zijn onderdeel van de sociale en pedagogische basis waarin kinderen opgroeien. Hoe sterker en inclusiever deze basis is, hoe beter en preventiever vragen en problemen die bij opgroeien horen, in het gewone leven kunnen worden opgepakt' .

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting vanaf 2024 structureel te verhogen met N 65. 

Jeugd - Besparingsvoorstel toezichthouder Jeugd - Besparingsmaatregel
Lasten / Baten: N 43 in 2024, V 457 in 2025, V 457 in 2026, V 207 vanaf 2027 
Kasstroom: N 43 in 2024, V 457 in 2025, V 457 in 2026, V 207 vanaf 2027

Op basis van een advies van Berenschot is de inzet van toezichthouders rechtmatigheid Wmo en Jeugd, waardoor we kosten kunnen besparen op de uitgaven Wmo en Jeugd. Volgens VNG Naleving is 2%-5% van de bestedingen in het sociaal domein onrechtmatig. Toezicht is niet alleen een financiële kosten-batenafweging. Het is ook een belangrijke waarborg voor rechtmatige en kwalitatieve ondersteuning voor onze inwoners. Om zorgfraude aan te pakken en te handhaven op kwaliteit is een intensivering van inzet van mensen en middelen vereist. De VNG pleit voor extra budget van gemiddeld 2 fte per gemeente. In 2025 en 2026 is de besparing 2% van de totale Jeugd uitgaven (€ 25 miljoen). De besparing in 2025 en 2026 is V 500. Hierbij is, vanaf 2024, de structurele inzet van een 0,5 fte extra toezichthouder N 43 (schaal10) nodig. Wij hebben nu 0,5 fte toezichthouder Jeugd. De besparing is dan V 457. Vanaf 2027 is de besparing 1% V 207. Uit ervaring blijkt dat na een aantal jaren toezicht de besparing minder is.

In de Begroting 2023 zijn kostenbesparende maatregelen Hervormingsagenda Jeugd verwerkt (6D.2). Met name vanaf 2025 nemen deze stapsgewijs toe en resulteert dit in lagere lasten ten opzichte van 2024. Hetzelfde geldt voor de besparingsmaatregel Toezichthouder Jeugd (6D.5). Daar tegenover staat dat meerjarig vanaf 2025 rekening wordt gehouden met een trend op basis van volumes van + 2,66% voor de percelen A t/m E. Dit resulteert weer in een toename in meerjarenperspectief. Dit verklaart de afnemende trend in 2025-2026-2027 en toename in 2028 e.v.