Programma 7 Volksgezondheid, duurzaamheid en milieu

Wij staan voor het beschermen en bevorderen van de gezondheid van alle Capellenaren. Wij voeren onze wettelijke taken uit vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg). 

Het ons aanpassen aan een snel veranderend klimaat én het tegelijkertijd tegengaan van die klimaatverandering om verstrekkende negatieve gevolgen te voorkomen, zijn grote uitdagingen waar de wereld voor staat. Ook in Capelle aan den IJssel moeten wij hiermee aan de slag. Niets doen is geen optie: ook in Capelle hebben wij de verantwoordelijkheid om onze stad goed door te geven aan volgende generaties. Daarbij kiezen wij voor haalbare, betaalbare en realistische plannen. Plannen die niet leiden tot tweedeling in de samenleving. Plannen die horen bij de veranderingen die nodig zijn om in 2050 een duurzame, groene en schone stad te zijn.

De lucht-, bodem en waterkwaliteit voldoen aan de wettelijke eisen.

In 2015 lag het aantal kg fijn huishoudelijk restafval op 315 kg per inwoner. Dit aantal is afgenomen naar 159 kg per inwoner in 2022. Dit is een zeer positieve afname van het aantal kg fijn huishoudelijk restafval per inwoner in Capelle. De maatregelen in het huidige afvalactieplan hebben een positief effect. Dit afvalactieplan is in 2020 opgenomen in de Begroting 2021 met als periode 2021-2023. In 2024 wordt er een nieuw beleidsplan ter vaststelling aangeboden aan uw raad.

Onduidelijkheid over nieuwe wetgeving vertraagt de overstap naar aardgasvrij
In vier gebieden van de stad verkennen wij de overstap naar een aardgasvrije gebouwde omgeving. Om nieuwe warmtenetten te kunnen realiseren, is duidelijkheid nodig over het wettelijk kader. Door de val van het kabinet blijft duidelijkheid over de nieuwe warmtewet voorlopig uit. Dit vertraagt de overstap naar aardgasvrij. 

Riolering overgedragen gebied Havensteder
Enkele gebieden van Havensteder zijn overgedragen aan de gemeente. De riolering binnen deze gebieden was al eigendom van de gemeente. Indien de buitenruimte een kwaliteitsimpuls krijgt bij de verdere ontwikkeling, zien wij kans om de vervanging van de riolering naar voren trekken. Op deze manier maken wij werk met werk en wordt de overlast zoveel mogelijk beperkt. Momenteel doen wij onderzoek naar de mogelijkheden van de kwaliteitsimpuls. Zodra de uitkomst bekend is, leggen wij de financiële consequenties aan u voor.

Afvaldumping in de openbare ruimte
Een ontwikkeling die we zien is de toename van (illegaal) afvaldumping de gemeente. Dit is afval dat illegaal naast de container wordt geplaatst of willekeurig in de openbare ruimte. Dit heeft een negatief effect op het straatbeeld. De ernst varieert van ‘lichte vuilnis’ tot grote vuilnishopen in de gemeente. Ook kan afvaldumping zorgen voor ongedierte. Bij ernstige vervuiling van het straatbeeld wordt afvaldumping door de gemeente verwijderd. Het gevolg is dat negatief gedrag van overtreders gefaciliteerd wordt. Dit probleem is landelijk.

• Vaststelling geluidbelastingkaarten peiljaar 2021 (BBV 835431 juni 2022);
• Capelse Transitievisie Warmte (BBV 656022 maart 2022);
• Weerkrachtig Capelle (BBV 671940 maart 2022);
• Verordening Afvalstoffenheffing 2023 (BBV 978681 november 2022);
• Verordening Rioolheffing 2023 (BBV 978681 november 2022);
• Beleidskader maatschappelijke ondersteuning en gezondheid 2021-2024 (BBV 570182 september 2021);
• Afvalactieplan 2020-2022 (BBV 228335 mei 2020);
• Meerjaren Perspectief Vastgoed 2019 (BBV 1091427 juni 2019);
• Programma Duurzaamheid 2023-2026 'Capelle verandert duurzaam' (BBV 1141947 juli 2023);
• Actieplan Omgevingslawaai (BBV 999039 april 2018);
• Koersdocument Duurzaam Capelle (BBV 933022, februari 2018);
• Gemeentelijk Water en Rioleringsplan (GWRP) (BBV 1160127 mei 2023)

Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond (DCMR) 
Maatschappelijke effecten
Belangen behartigen van de deelnemende gemeenten op het gebied van vergunningverlening en handhaving in het kader van de Wet milieubeheer.

Doelstelling voor programma
Het waarborgen van een gezond leef-, woon- en werkklimaat door het verrichten van gemeentelijke taken ter bescherming van het milieu.

Gemeentelijke gezondheidsdienst Rotterdam-Rijnmond (GGD) 
Maatschappelijke effecten
Behartigen belangen deelnemende gemeenten op het gebied van de volksgezondheid.

Doelstelling voor programma
Het nemen van maatregelen ter bevordering van de gezondheid van de bevolking als geheel en waar nodig van specifieke risicogroepen.

Irado N.V. 
Maatschappelijke effecten
Uitvoeren van wettelijke taken voor het ophalen en verwerken van afval en verrichten van werkzaamheden in de groenvoorziening.

Doelstelling voor programma
Het bijdragen aan de volksgezondheid en een gezond leefklimaat.

Stichting Centrum voor Jeugd en Gezin Capelle aan den IJssel (CJG) 
Maatschappelijke effecten
Uitvoeren van de wettelijke taken op het gebied van jeugdgezondheidszorg.

Doelstelling voor programma
Het nemen van maatregelen ter bevordering van de gezondheid van de bevolking als geheel en waar nodig van specifieke risicogroepen (jeugdgezondheidszorg).

Stichting Begraafplaats, Crematorium en Uitvaartcentrum Schollevaar
Maatschappelijke effecten
De Stichting is de erfpachter voor de begraafplaats, het crematorium en het uitvaartcentrum in Schollevaar, waar de lijkbezorging uitgevoerd wordt.

Doelstelling voor programma
Het uitvoeren van de lijkbezorging en het uitvoeren van de erfpachtovereenkomst.

De wijzigingsvoorstellen van programma 7 staan hieronder weergegeven. 

Lasten en baten Afval – Onvermijdelijk
Lasten / Baten: V 1.210 / N 1.809 in 2024 en V 1.360 / N 1.959 in 2025, V 1.650 / N 1.650 in 2026, V 1.440 / N 1.440 in 2027, V 1.040 / N 1.040 in 2028 en V 640 / N 640 vanaf 2029
Kasstroom: N 534 in 2024, N 859 in 2025, N 1.149 in 2026, N 939 in 2027, N 539 in 2028 en N 139 vanaf 2029

Lasten exploitatie en verwerking
Wij zijn genoodzaakt hogere lasten, N 169 in 2024 en structureel N 344 vanaf 2025, op te nemen in de begroting vanwege gestegen exploitatie- en verwerkingslasten bij Irado. Dit wordt veroorzaakt door de nieuwe CAO en de gestegen inflatie. In 2024 is de lastenstijging nog beperkt doordat de verwerkingstarieven in 2024, net als in 2023, per ton met € 10,- verlaagd zijn vanwege de hogere verkoopprijzen van energie bij de afvalverwerker. Vanaf 2025 is hier naar verwachting geen sprake meer van.
Vanaf 2025 dient rekening gehouden te worden met een CO2-heffing die ingevoerd gaat worden. Op dit moment is het nog te vroeg om te bepalen wat hiervan de financiële consequenties zijn. Als hier meer over bekend is informeren wij u hierover.

Baten afval
Zoals vermeld in de Voorjaarsnota 2023 is er een overeenkomst gesloten tussen het afvalfonds Nedvang en Omrin waar de nascheiding van afval plaatsvindt. Hierdoor worden ons geen lasten V 845 meer in rekening gebracht voor de nascheiding van kunststoffen en ontvangen wij ook geen baten N 845 meer van de nascheiding. Daar tegenover staat in het nascheidingsmodel voor de gemeente wel een inzamelvergoeding van € 12,- per ton gezien onze verantwoordelijkheid voor de inzameling V 210.

Tarief afvalstoffenheffing
Voor 2024 en 2025 wordt voorgesteld de kwijtscheldingen voor de afvalstoffenheffing en de dotatie aan de voorziening dubieuze debiteuren niet ten laste van de voorziening afvalstoffenheffing te brengen, totaal N 599. Door bovenstaande, de doorgevoerde prijsindexatie van 3%, en de voorgestelde structurele verlaging van de kwijtscheldingen zoals opgenomen in programma 6B, is er ruimte om de in de begroting 2023 aangegeven indicatieve tariefsverhogingen van V 150 in 2024, V 300 in 2025 en V 590 in 2026 geen doorgang te laten vinden. Daarnaast wordt de afvalstoffenheffing in 2024 met N 420 verlaagd. Hiermee komen wij in 2024 aan de maximale kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing van 100%. De afvalstoffenheffing ligt daarmee lager dan opgenomen in de primitieve begroting 2023, maar hoger dan na het amendement van 19-12-2022. Met het amendement zijn de tarieven in 2023 verlaagd. Met dit voorstel zijn de aangegeven indicatieve tariefsverhogingen in de periode 2024-2026 niet meer nodig en wordt de door onze inwoners opgebouwde voorziening gebruikt om de lasten voor 2026 en (deels) 2027 op te vangen en niet in het afvaltarief door te rekenen. Op basis van de huidige begrote baten en lasten is er daarna in 2027, 2028 en 2029 (indicatief) jaarlijks een tariefsverhoging  van 4,5%-6% nodig: de voorziening is dan niet meer toereikend. Dit betekent een  V 500 in 2027, V 400 in 2028 en V 400 in 2029. Het laten vervallen van de tariefsverhogingen in de periode 2024-2026 en de tariefsverlaging in 2024 leidt tot lagere kwijtscheldingen waar in het voorstel Kwijtschelding riool- en waterzorgheffing afvalstoffenheffing in programma 6B rekening mee is gehouden.

Afvalactieplan
Het huidige afvalactieplan loopt tot en met 2023. In het vierde kwartaal 2023 wordt de start gemaakt met het nieuwe plan wat naar verwachting in het eerste kwartaal 2024 wordt afgerond. Indien er sprake is van financiële consequenties, komen wij daar bij u met de Voorjaarsnota 2024 op terug.

Wij stellen u voor om de lasten / baten in de begroting te verlagen met V 676 / N 1.809 in 2024 en V 501 / N 1.959 in 2025, V 501 / N 1.650 in 2026, V 501 / N 1.440 in 2027, V 501 / N 1.040 in 2028 en V 501 / N 640 vanaf 2029. De wijzigingen zijn cijfermatig verwerkt op de betreffende programma's, maar komen daar niet meer als separate voorstellen terug. Dit voorstel raakt de volgende programma's:

Consequenties uit begroting GGD 2024-2027 - Onvermijdelijk
Lasten / Baten: N 184 vanaf 2024
Kasstroom: N 184 vanaf 2024 

De inwonersbijdrage stijgt van €6,23 in 2023 naar €8,45 in 2024. De aanleiding hiervoor is de onvermijdbare claim van de GGD-RR voor meerkosten van uitvoering van drie specifieke basistaken, namelijk infectieziektebestrijding, Rampen Opvang Plan (GROP) en crisisbeheersing.
Voor 2024 wordt een indexatiepercentage gehanteerd van 3,6%. De Kring van Gemeentesecretarissen heeft voor de regio Rotterdam-Rijnmond een indexatie van 8,4% goedgekeurd voor gemeenschappelijke regelingen. De GGD heeft in 2023 reeds een indexatie toegepast van 4,8% waardoor het restant van 3,6% wordt toegepast over 2024.
De bijdrage van onze gemeente aan de gemeenschappelijke regeling GGD Rotterdam-Rijnmond bedraagt in 2024 in totaal N 793 inclusief compensabele BTW. Dit bedrag is opgebouwd uit een bijdrage van N 571 voor producten waarvoor een voor alle gemeenten gelijke bijdrage per inwoner geldt (€ 8,45), compensabele/ terug te ontvangen BTW van V 17 een bijdrage van N 179 voor de inspecties van kinderopvanginstellingen in Capelle aan den IJssel, het Plusproduct Nu Niet Zwanger van N 35 en het Plusproduct Omgevingswet van N 25. Omdat wij in onze begroting al rekening hadden gehouden met structureel N 608 is het nadeel N 184. 

Wij stellen u voor om de lasten in de begroting structureel te verhogen met N 184 vanaf 2024.

Baten riool- en waterzorgheffing - Beleidskeuze
Lasten / Baten: V 113 / N 258 in 2024, V 406 / N 550 in 2025, V / N 926 in 2026, V / N 908 in 2027, N / V 3 in 2028, V / N 53 in 2029 N / V 23 in 2030 en V / N 34 in 2031
Kasstroom: N 113 in 2024, N 406 in 2025, N 926 in 2026, N 908 in 2027, V 3 in 2028, N 53 in 2029, V 23 in 2030 en N 34 in 2031

Voor 2024 en 2025 wordt, net als in 2023, voorgesteld de kwijtscheldingen voor de riool- en waterzorgheffing en de dotatie aan de voorziening dubieuze debiteuren, totaal N 145, niet ten laste van de voorziening riool- en waterzorgheffing te brengen. Met dit voorstel zijn de indicatieve jaarlijkse tariefsverhogingen van € 10,- in 2024, 2025 en 2026, en de indicatieve tariefsverhoging van € 5,- in 2026, zoals vastgesteld in de najaarsnota 2021 voorstel 7.8, niet meer nodig.  En wordt de door onze inwoners opgebouwde voorziening gebruikt om een deel van de lasten 2025, 2026 en 2027 door de voorziening op te vangen en dus niet in het tarief door te rekenen. Vanaf 2028 moet het indicatieve tarief met € 25,- verhoogd worden, bovenop de jaarlijkse indicatieve tariefsverhoging vanaf 2027 van € 10,-. De voorziening is dan niet meer toereikend.

Een wijziging van de riool- en waterzorgheffing heeft gevolgen voor de hoogte van de kwijtscheldingen riool- en waterzorgheffing. Dit financieel effect is opgenomen in programma 6B in het voorstel Kwijtschelding riool- en waterzorgheffing en afvalstoffenheffing.

In bovenstaande alinea is rekening gehouden met een structurele verhoging van de bijdrage van HHSK en de gemeente Rotterdam van jaarlijks V 125 als bijdrage aan de kosten voor de rioolgemalen. In 2023 zien wij deze verhoging waarop wij in de najaarsnota 2023 terugkomen. De verwachting is dat de verhoging van deze bijdrage structureel is en daarom stellen wij u voor deze baten met structureel V 125 te verhogen vanaf 2024.

Wij stellen u voor de baten in de begroting te verlagen/verhogen met V 113 / N 258 in 2024, V 406 / N 550 in 2025, V / N 926 in 2026, V / N 908 in 2027, N / V 3 in 2028, V / N 53 in 2029 N / V 23 in 2030 en V / N 34 in 2031. De wijzigingen zijn cijfermatig verwerkt op de betreffende programma's, maar komen daar niet meer als separate voorstellen terug. Dit voorstel raakt de volgende programma's:

Capelse Duurzaamheidslening - Beleidskeuze
Lasten / Baten: N 125 in 2024 en 2025 
Kasstroom: N 375 in 2024 en 2025

Wij willen dat woningeigenaren en maatschappelijke organisaties gebruik kunnen maken van een Capelse duurzaamheidslening. Voor woningeigenaren van een grondgebonden koopwoning bieden wij een rentekorting van 1,5 % aan bij het Warmtefonds. Woningeigenaren met een appartement kunnen eenzelfde rentekorting krijgen via de Rijksoverheid. Voor maatschappelijke organisaties willen wij een lening via het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVn) mogelijk maken, omdat zij geen lening kunnen afsluiten bij het Warmtefonds. Voor de rentekorting van 1,5 % bij het Warmtefonds stellen wij voor in 2024 en 2025 jaarlijks N 125 beschikbaar te stellen.

Voor maatschappelijke organisaties wordt de lening verstrekt via het door de SVn ingestelde fonds en adviseren wij 250 beschikbaar te stellen. Deze vordering heeft geen directe financiële consequenties anders dan eventuele rentekosten die integraal wordt beoordeeld in de P&C cyclus. 

Wij stellen u voor de lasten in de begroting te verhogen met N 125 voor de jaren 2024 en 2025 en voor 2024 een lening beschikbaar te stellen van 250.

Uitvoeren Actieplan Circulaire Economie 2023-2026 - Beleidskeuze
Lasten / Baten: N 175 in 2024 en N 140 in 2025
Kasstroom: N 175 in 2024 en N 140 in 2025

Om de acties uit het Actieplan Circulaire Economie 2023-2026 uit te voeren (conform collegebesluit 4 juli 2023) is budget nodig. Hierbij gaat het met name om budget voor nader onderzoek naar circulaire oplossingsrichtingen en uitvoeringsbudget om in de vorm van pilots te experimenteren en te testen met de oplossingen die uit het onderzoek volgen. Daarnaast is voorbereidingsbudget nodig voor het onderzoek naar de mogelijkheden om de huidige milieustraat door te ontwikkelen naar een grondstoffen hub. Om uitvoering te kunnen geven aan het actieplan is een aanvullend budget nodig van N 175 in 2024 en N 140 in 2025. Op basis van een evaluatie van de uitvoering van het actieplan in 2025 zullen wij de afweging maken over het doen van een voorstel om voor 2026 en verder budget beschikbaar te stellen.

Wij stellen u voor de lasten in de begroting te verhogen met N 175 in 2024 en N 140 in 2025.

Ondersteuning bij subsidies en leningen verduurzaming - Beleidskeuze
Lasten / Baten: N 30 in 2024, N 40 in 2025
Kasstroom: N 30 in 2024, N 40 in 2025

Wij willen een extra stap maken bij de uitvoering van het Programma Duurzaamheid 2023-2026 (raadsbesluit 3 juli 2023). De weg naar subsidies en leningen voor isolatie- en andere duurzaamheidsmaatregelen blijkt voor veel inwoners van Capelle moeilijk. Daarom willen wij alle Capellenaren onafhankelijke ondersteuning geven bij het vinden én aanvragen van subsidies en leningen op het gebied van verduurzaming.

Wij stellen u voor de lasten in de begroting te verhogen met N 30 in 2024 en N 40 in 2025.

Capels Isolatie Plan (CIP) – Beleidskeuze
Lasten / Baten: N 150 in 2024 en 2025
Kasstroom: N 150 in 2024 en 2025

Wij willen een extra stap maken bij de uitvoering van het Programma Duurzaamheid 2023-2026 (raadsbesluit 3 juli 2023). Vanuit de Rijksoverheid ontvangen wij in 2023, 2024 en 2025 in verschillende tranches in totaal 1.972 om bij 1.320 koopwoningen met een slecht energielabel (D, E, F of G) isolatiemaatregelen uit te (laten) voeren. De in 2023 te ontvangen tranches verwerken wij in een wijzigingsvoorstel in de Najaarsnota 2023. De voorwaarden die de Rijksoverheid stelt aan haar bijdrage sluiten niet volledig aan op wat bepaalde Capelse doelgroepen nodig hebben, zoals adviestrajecten voor VvE's. Ongeveer een derde van de woningen in Capelle maakt deel uit van een VvE. Deze trajecten zijn wel nodig als voorbereiding op het later daadwerkelijk nemen van isolatiemaatregelen, maar worden niet vergoed door de Rijksoverheid. Om dit wel mogelijk te maken is N 150 nodig in 2024 en N 150 in 2025. 

Het aantal koopwoningen met een slecht energielabel in Capelle ligt hoger dan waarvoor geld kan worden aangevraagd bij de Rijksoverheid: ongeveer 5.000 woningen meer. In 2025 evalueren wij de uitvoering van het CIP. Mocht uit deze evaluatie blijken dat meer dan 1.320 woningeigenaren aan het CIP willen deelnemen, dan komen wij mogelijk met een nieuw voorstel om het isolatie plan te continueren. In de evaluatie wegen wij ook af of het wenselijk is aanvullende voorwaarden te stellen aan een bijdrage ten opzichte van de voorwaarden die het Rijk aan de bijdrage stelt.

Wij stellen u voor de lasten in de begroting te verhogen met N 150 in 2024 en 2025.

Vraagbaak duurzame toekomst monumenten - Beleidskeuze
Lasten / Baten: N 30 in 2024 en 2025
Kasstroom: N 30 in 2024 en 2025

Wij willen een extra stap maken bij de uitvoering van het Programma Duurzaamheid 2023-2026 (raadsbesluit 3 juli 2023). Verduurzaming van monumenten en woningen in beschermde stads- en dorpsgezichten (zoals de Bergenbuurt en delen van de Bloemenbuurt en Zeehelden buurt-Oost) vraagt specifieke expertise. Hier willen wij een vraagbaak voor oprichten die jaarlijks tussen de 6 à 10 eigenaren en/of complexen kan voorzien van advies.

Wij stellen u voor de lasten in de begroting te verhogen met N 30 in 2024 en 2025.

De lasten en baten fluctueren in meerjarenperspectief. Dit komt hoofdzakelijk vanwege de lasten en baten met betrekking tot riolering en afval. Deze verlopen in de regel neutraal vanwege mutaties in de desbetreffende voorzieningen. Zie hiervoor ook de wijzigingsvoorstellen 7.1 en 7.3.