Jaarstukken in hoofdlijnen

Dit hoofdstuk geeft een samenvatting van belangrijke beleidsresultaten en financiële resultaten in relatie tot de Begroting 2023 en de Najaarsnota 2023 weer.

In de bijlage 'Niet gewijzigde prestaties doelenboom t.o.v. Voorjaars- en Najaarsnota 2023' staan de prestaties die in de Voorjaars- en Najaarsnota 2023 al op groen (gerealiseerd) of rood (niet gerealiseerd en worden niet gerealiseerd) zijn gezet. In de onderstaande tabel staan de overige prestaties uit deze Jaarstukken 2023 afgezet tegen de Najaarsnota 2023. Voor een verdere inhoudelijke toelichting van deze en de andere prestaties verwijzen wij naar de desbetreffende programma’s. 

In 2023 zijn 55 prestaties (activiteiten/maatregelen/wat hebben wij gedaan) voltooid (groen) en zijn 22 prestaties going concern (grijs). Er zijn 34 prestaties oranje gelabeld wat betekent dat wij deze prestaties niet in 2023 hebben afgerond, maar afronden in 2024 of later. Totaal 5 prestaties hebben wij niet uitgevoerd en gaan wij ook niet meer uitvoeren (rood).

In de jaarrekening 2023 presenteren wij u een nadelig gerealiseerd resultaat van 4.652 ten opzichte van een verwacht nadelig resultaat van 128 bij de Najaarsnota 2023. Wij stellen u voor dit gerealiseerd resultaat te onttrekken aan de algemene reserve. Het structurele resultaat, het gerealiseerde resultaat na correctie Incidentele baten en lasten, is 451 voordelig. De staat van incidentele baten en lasten vindt u terug in het hoofdstuk Overzicht van baten en lasten. 

Het jaarrekeningresultaat 2023 bedraagt N 4.652 en is daarmee N 4.524 nadeliger dan het geprognosticeerd begrotingssaldo van N 128 bij de Najaarsnota 2023. 

Onderstaand treft u per programma de verschillen tussen de Begroting 2023 inclusief Najaarsnota 2023 en de Jaarrekening 2023 vóór en ná mutaties in de reserves aan. Voor een uitgebreidere toelichting verwijzen wij u naar de desbetreffende programma's. De overschrijdingen op programmaniveau maken afzonderlijk deel uit van de besluitvorming over de Jaarstukken 2023. De toelichtingen zijn opgenomen indien het een verschil betreft van groter dan V/N 100.

In het jaarrekeningresultaat van N 4.652 zijn incidentele baten en lasten opgenomen voor een bedrag van N 5.103. Gecorrigeerd voor dit bedrag bedraagt het structureel jaarrekeningresultaat V 451. Een uitgebreid overzicht van de incidentele baten en lasten is opgenomen in het onderdeel 'Overzicht van baten en lasten'. 

De begroting 2023 inclusief wijzigingen is vastgesteld met een geraamd nadeel van N 128. In werkelijkheid bedraagt het rekeningsaldo N 4.652. Het saldo komt hiermee N 4.524 negatiever uit dan begroot. Dit nadeel wordt met name verklaard door nadelen op de programma's 0 en 8. Daar tegenover staat een voordeel op programma 6A. 

Binnen programma 0 (Bestuur) wordt het nadeel van N 2.536 voornamelijk verklaard door de nacalculatie bedrijfsvoering (N 1.766). Bij de Najaarsnota 2023 was de verwachting dat we dit jaar konden afsluiten zonder grote afwijking op het resultaat van de bedrijfsvoering. In realisatie blijkt dat we meer hebben besteed. Met name op personeelskosten is een tegenvaller zichtbaar omdat in de prognoses ten onrechte niet voldoende rekening werd gehouden met diverse looncomponenten, waaronder de premie voor het arbeidsongeschiktheidsfonds . Hierdoor ontstond in eerdere instantie een positiever beeld op de salarislasten. Daarnaast is er een nadeel op de Algemene uitkering, met name vanwege de decembercirculaire 2023. Vanwege de actualisatie van de maatstaf "Huishoudens met een laag inkomen" daalt de uitkeringsfactor.

Binnen programma 8 (Stadsontwikkeling) wordt het nadeel van N 2.906 voornamelijk verklaard door de grondexploitaties. Vanwege nieuwe fasering zijn (tussentijdse) winstnemingen naar achteren geschoven. Ook is een subsidie-inkomst doorgeschoven naar 2024 (N1.200 in 2023 op de baten). Deze mutaties resulteren in een incidenteel nadeel voor 2023. In de geheime bijlage Actualisatie Grondexploitaties versie Voorjaarsnota 2024 beschrijven wij de voornaamste ontwikkelingen.

Tegenover deze nadelen op programma 0 en 8 staat een voordeel op programma 6A (Sociale infrastructuur) van V 1.149. Een voordeel is ontstaan vanwege een ontvangen bijdrage voor Integraal Zorgakkoord. Wij hebben middelen SPUK IZA voor 2023 aangevraagd bij de regionale regiehouder Rotterdam. In 2023 hebben wij deze middelen ingezet voor de dekking van reeds in onze begroting geraamde uitgaven die passen binnen de doelstellingen van deze regeling SPUK IZA 2023. Deze inkomsten zijn een meevaller en zorgen voor een onderschrijding in de begroting. Deze baten zijn niet eerder in de NJN verwerkt, omdat het regioplan toen niet definitief was. Daarnaast is een voordeel ontstaan op Onderwijszorgarrangementen, vanwege de vrijval van een transitorische post (nog te betalen) uit de jaarrekening 2022. Ook is een voordeel ontstaan op Opvang ontheemden Oekraïne vanwege lagere lasten dan de ontvangen normvergoeding.

Voor een uitgebreidere toelichting verwijzen wij u naar de desbetreffende programma's.

Capelle aan den IJssel heeft een relatief hoog eigen vermogen, een schuldpositie die niet in de risicozone zit en een beperkte omvang van de grondexploitaties. De structurele exploitatieruimte is positief en de lokale lastendruk is laag. Hiermee kunnen wij tegenvallers opvangen. In meerjarenperspectief kan dit beeld omslaan bij sterk dalende inkomsten van het Rijk en toenemende lasten vanwege investeringen en rentekosten. Zie hiervoor de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Deze kengetallen zijn een momentopname. In de Voorjaarsnota 2024 wordt het meerjarenbeeld tot en met 2032 weergegeven.

We hebben, via de eigen (verbijzonderde) interne controle de volgende onrechtmatigheden geconstateerd:

• De programma’s zijn voor totaal 8.027 onrechtmatig. Hiervan is 6.154 passend binnen het vastgestelde beleid van de gemeente.  
• Eén krediet wordt overschreden met een omvang van 89.
• Bij de Europese aanbestedingen zijn een viertal onrechtmatigheden geconstateerd met een omvang van 3.971. Deze hebben betrekking op het niet naleven van de Europese aanbestedingsregels. De grootste betreffen drie servicecomponenten voor de Oekraïne-opvang met een totale omvang van 3.607. Hiervan heeft 887 betrekking op 2024. Daarnaast is voor een omvang van 105 een onrechtmatigheid geconstateerd die het gevolg is van een vervolgopdracht waardoor de Europese drempel in 2023 is overschreden. Bij 3 inhuren zijn door verlengingen de Europese drempels overschreden. De omvang is 185. De onrechtmatigheden zijn in 2024 rechtmatig ingevuld. De servicecomponenten van de Oekraïne-opvang zijn aanbesteed of op een andere wijze ingevuld. De overige opdrachten zijn beëindigd.
• Voor het beleid ten aanzien van Misbruik en Oneigenlijk gebruik is een onrechtmatigheid geconstateerd van 152. Dit betreft fraudevorderingen.
  

Voor verbonden partijen die in mandaat werken voor de gemeente moeten de geconstateerde onrechtmatigheden pro-rata worden meegenomen bij de gemeente. Voor de verbonden partijen zijn in 2023 nog geen onrechtmatigheden geconstateerd die doorwerken naar de gemeente. De jaarrekening-controle van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond is echter voor het onderdeel rechtmatigheid nog niet afgerond en geeft daarom een onzekerheid voor alle deelnemende gemeenten.

Vanaf 2023 is het College verantwoordelijk voor de uitspraak over de rechtmatigheid. Een verdere toelichting staat in de paragraaf bedrijfsvoering en in het Overzicht van baten en lasten. De accountant beoordeelt de rechtmatigheidsverantwoording op getrouwheid. De geconstateerde onrechtmatigheden overschrijden de door de Raad vastgestelde 1% goedkeuringsmarge.