Programma 6 Sociaal domein

Toeslagenaffaire
Het meldpunt Kinderopvangtoeslag ondersteunt gedupeerden van de toeslagenaffaire sinds december 2020. Eind 2023 waren er 834 (mogelijk) gedupeerden in Capelle. 
Wij hebben met 522 (mogelijk) gedupeerde ouders persoonlijk contact gehad (peildatum 31-12-2023). Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) beoordeelt of deze personen gedupeerd zijn.
Aanmelden bij UHT als mogelijk gedupeerde ouder kon tot uiterlijk 31-12-2023. 
Er is vaak zeer intensief contact met gedupeerden. Ook komt het veel voor dat gedupeerde na het afronden van de hulpvragen terugkomen met een nieuwe hulpvraag. Hierdoor is er vaker contact tussen gedupeerden en het meldpunt Kinderopvangtoeslag.

Eind 2022 is landelijk de kindregeling opgezet. Hierdoor is de doelgroep van het meldpunt Kinderopvangtoeslag uitgebreid met alle kinderen van erkend gedupeerde ouders. Zij hebben recht op brede ondersteuning. Er zijn 1211 Capelse gedupeerde kinderen van erkend gedupeerde ouders (peildatum 31-12-2023). Dit is inclusief volwassen kinderen. 
In 2023 hebben wij met ongeveer 60 gedupeerde kinderen persoonlijk contact (gehad). Een groot deel van de kinderen is nog thuiswonend en wordt geholpen door brede ondersteuning via de gedupeerde ouder (gezin). Vanaf 16 jaar kan een kind zich zelfstandig aanmelden voor hulp van het meldpunt Kinderopvangtoeslag. 

Eind 2023 zijn ook ex-toeslagpartners toegevoegd aan de doelgroep van het meldpunt Kinderopvangtoeslag. Ook zij hebben, onder bepaalde voorwaarden, recht op brede ondersteuning van de gemeente.  De Belastingdienst geeft aan de gemeente door of er behoefte is aan ondersteuning.  Er is nog tot nu één verzoek om ondersteuning binnengekomen (peildatum 15-02-2024).

De ondersteuning van de gedupeerden ouders en kinderen vindt plaats in samenwerking met Stichting Welzijn Capelle (SWC). SWC ondersteunt gedupeerden met algemeen en financieel maatschappelijk werk en de begeleiding van de Steungroep Toeslagen.
De aanvragen voor maatwerkvergoedingen zijn sterk toegenomen in 2023. Onder andere door de bekendheid van de regeling, maar ook door de lange wachttijden bij de beoordelingsprocessen van de Belastingdienst. Het is een voortdurende zoektocht naar de balans tussen maatwerk en gelijkwaardigheid, ruimhartigheid en noodzakelijkheid. Daarnaast neemt de complexiteit van de hulpvragen toe en is er intensieve inzet van de gemeente en SWC nodig.

Regenbooggemeenten
Op 29 september 2023 is door ons de intentieverklaring Regenboogsteden getekend. Hiermee blijven wij ook gedurende de periode 2023 - 2026 een Regenbooggemeente. Om hier uitvoering aan te geven is een nieuwe uitvoeringsagenda voor deze periode vastgesteld. 

Opvang Oekraïense ontheemden 
In de loop van 2023 is de locatie op Riviumboulevard uitgebreid naar een locatie met 280 opvangplekken met een praktisch maximum van circa 250 mensen. Op 31 december 2023 worden op deze locatie 209 Oekraïense ontheemden opgevangen. Op verzoek van het Rijk om de opvangcapaciteit voor Oekraïners te vergroten, wordt in de loop van 2024 de maximale capaciteit voor deze locatie uitgebreid naar 280 opvangplekken. Ook zijn 94 Oekraïense ontheemden opgevangen door gastgezinnen op andere plekken in onze gemeente.

Gemeenteraad:

• Jeugdnota 2021-2024 Basis voor Groei (BBV 478782 mei 2021);
• Verlengen Visie vrijwillige inzet 2017-2020: oog voor elkaar in Capelle (RV 484311 juni 2021);
• Verordening Maatschappelijke Ondersteuning 2020 (BBV 64243 december 2019);
• Beleidskader maatschappelijke ondersteuning en gezondheid 2021-2024 (BBV 570182 september 2021);
• Visie 'Buurtwerk nieuwe stijl – op weg naar het huis van de wijk' (BBV 826639 november 2016);
• Meerjaren Perspectief Vastgoed 2019 (BBV 1091427 juni 2019).

College van B&W:

• Doorontwikkeling van wijkgericht naar opgavengericht werken (BBV 952389 december 2017);
• Visie op vrijwillige inzet 'Oog voor elkaar in Capelle' (BBV 838000 december 2016);
• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019).

Stichting Welzijn Capelle
Maatschappelijke effecten
Wij streven naar een samenhang en afstemming tussen welzijn en zorg en een integrale wijkaanpak binnen het sociaal domein.

Doelstelling voor programma
Wij willen Capellenaren helpen zelfredzaam te zijn en hen ruimte bieden voor het uitvoeren van eigen initiatief. 

Toekomstverkenning Promen
In 2023 is de evaluatie van het Hoofdlijnenakkoord 2017-2024 afgerond. De volgende fase is de verkenning naar de toekomst van het sociaal ontwikkelbedrijf Promen. Daarbij betrekken wij de voornemens van het Rijk om de lokale infrastructuur van de sociaal ontwikkelbedrijven duurzaam in te richten. Meer duidelijkheid over deze voornemens volgt bij de voorjaarsbesluitvorming van het Rijk. Wij zullen uw raad nog tijdens het proces informeren over de planning en voortgang van deze verkenning en u betrekken bij de besluitvorming. 

Pilot basisbanen (Capels akkoord)
In 2023 is een vooronderzoek uitgevoerd naar basisbanen. Besluitvorming over de pilot vindt plaats in 2024. 

Basisdienstverlening schulddienstverlening  
Op 16 november 2023 informeerde Minister Schouten de Tweede Kamer over het verbeterplan voor de schulddienstverlening. Het verbeterplan richt zich onder andere op de versterking van  basisdienstverlening, om te zorgen voor kleinere verschillen in het aanbod tussen gemeenten en daarnaast richt het verbeterplan zich erop dat meer inwoners (betere) hulp bij schulden krijgen. Gemeenten ontvangen al budget voor het vormgeven van de schuldenaanpak. Aanvullend hierop stelt het Rijk vanaf 2024 structureel  40 miljoen beschikbaar.

Lidmaatschap NVVK GR IJsselgemeenten
GR IJsselgemeenten Sociale Zaken is per 1 januari 2024 aangesloten bij de NVVK (Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet), de branchevereniging voor de schuldhulpverlening. Dit houdt in dat de GR aan de kwaliteitseisen voor schuldhulpverlening voldoet. Het proces tot toetreding is gestart in 2022, met eind 2023 een audit met een positief resultaat. 

Gemeenteraad:

• Verordening kwijtscheldingsregeling gemeentelijke belastingen 2021 (BBV 354576 december 2020);
• Verordening Individuele studietoeslag Participatiewet Capelle aan den IJssel 2019 (BBV 1077894 april 2019);
• Verordening Adviesraad Sociaal Domein Capelle aan den IJssel 2018 (BBV 943146 november 2017);
• Re-integratieverordening Participatiewet 2023 (BBV 1055891/juli 2023);
• Verordening persoonsgebonden budget begeleid werken Wsw Capelle aan den IJssel 2015 (BBV 741913 januari 2016);
• Afstemmingsverordening Participatiewet (BBV 600697 december 2014);
• Verordening Individuele inkomenstoeslag Capelle aan den IJssel 2015 (BBV 601399 december 2014);
• Verordening Tegenprestatie Participatiewet 2016 (BBV 603134 december 2014);
• Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Capelle aan den IJssel 2013 (BBV 602243 december 2014);
• Handhavingsverordening WWB, WIJ, IOAW en IOAZ Capelle aan den IJssel 2011. (BBV 222140, september 2011);
• Verordening beslistermijn schuldhulpverlening  (BBV 392710/maart 2021).

College van B&W:

• Actieplan Schuldenaanpak Jongeren 2023 - 2024 ( BBV 1009409 10 januari 2023);
• Actieplan Veranderopgave Inburgering 2020-2021 (BBV 348649, december 2020);
• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019);
• Actieplan schulden aanpakken in Capelle (BBV 87442 oktober 2019).
• Beleidskader aanpak armoede en schulden 2021-2024 'Doen wat werkt' (BBV 508689 juli 2021);
• Meerjarenbeleidskader Werk en inkomen 2021-2024 'Zeker in Capelle!'( BBV 487975 juli 2021);
• Beleidsregels eenmalige energietoeslag 2023 (BBV 1285273, november 2023);
• Beleidsregels Schuldhulpverlening (BBV 471929, september 2012).

Gemeenschappelijke Regeling Promen
Maatschappelijke effecten
Behartigen belangen deelnemende gemeenten op het gebied van sociale werkvoorziening en re-integratie.

Doelstelling voor programma
Het bieden van voorzieningen in een aangepaste werkomgeving aan mensen met een arbeidsbeperking  met een Wsw-indicatie, die niet gericht zijn op doorstromen naar arbeid en het bieden van re-integratietrajecten, beschut werk en garantiebanen in het kader van de Participatiewet.

Gemeenschappelijke Regeling IJsselgemeenten
Maatschappelijke effecten
De regeling wordt getroffen ter behartiging van de sturing en beheersing van ondersteunende processen en van uitvoeringstaken van de deelnemers.

Doelstelling voor programma
Het voorzien in middelen van bestaan voor Capellenaren die daar tijdelijk niet in kunnen voorzien (inkomens- en bijstandsvoorzieningen).

Wachttijden Wmo
De wachttijden voor het in behandeling nemen van meldingen is 4 weken. Dit is ruim binnen de wettelijke termijn van 6 weken, waarbij de kwaliteit onverminderd van niveau is. 

Toezicht op rechtmatigheid & ombuigingsmaatregelen
In de Begroting 2024 is als besparingsmaatregel op de Wmo een intensivering van het toezicht op rechtmatigheid opgenomen. Ook op basis van informatie van VNG Naleving is de verwachting dat 2%-5% van de bestedingen in het sociaal domein onrechtmatig is. Toezicht is niet alleen een financiële kosten-batenafweging. Het is ook een belangrijke waarborg voor rechtmatige en kwalitatieve ondersteuning voor de Capellenaren. In 2023 is een uitvoeringsplan opgesteld die aansluit op het handhavingsbeleidsplan "Toezicht en handhaving Wmo 2015 en Jeugdwet 2021-2024" (zaaknummer 605565). In de collegebrief  (december 2023/158) bent u geïnformeerd over de intensivering van het toezicht op rechtmatigheid op de Wmo. Ook bent u door de collegebrief (december 2023/151) geïnformeerd over de voortgang van de implementatie van de ombuigingsmaatregelen. Hiermee voldoen wij aan de toezegging om u in ieder P&C document over de voortgang van de ombuigingsmaatregelen te informeren. 

Gemeenteraad:

• Regionaal Beleidsplan Maatschappelijke Ontwikkeling en Beschermd Wonen 2022-2026 (BBV 658216 december 2021);
• Verordening Maatschappelijke Ondersteuning 2023 (RV 974434 december 2022).

College van B&W:

• Uitvoeringsplan Wonen op maat (BBV 740034 mei 2022);
• Beleidskader maatschappelijke ondersteuning en gezondheid 2021-2024 (BBV 570182 september 2021);
• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019).

Zie voor een totaaloverzicht van de partijen waarin de gemeente een bestuurlijk en/of een financieel belang heeft de paragraaf Verbonden partijen.

Leger des Heils
Maatschappelijke effecten
Het Leger des Heils biedt begeleid wonen voor jongvolwassenen. De deelnemers krijgen begeleiding op verschillende leefgebieden, zoals sociale vaardigheden, woonvaardigheden, financiën en veiligheid. De begeleiding is gericht op bevordering van de zelfredzaamheid.

Doelstelling voor programma
Het in stand houden van de woonvoorziening begeleid wonen.

Kostenbeheersing
De kosten voor de jeugdhulp zijn in 2023 verder gestegen. Om de jeugdhulp betaalbaar en van goede kwaliteit te houden is een aantal maatregelen genomen, zoals het werken met praktijkondersteuners bij een aantal huisartsen, en zijn regionaal en lokaal (project taakstelling jeugdhulp) meerdere maatregelen in voorbereiding. In 2024 zullen deze maatregelen met uw raad besproken worden.

Hervormingsagenda Jeugd
Daarnaast is na meerdere keren uitstel de Hervormingsagenda Jeugd (hierna HAJ) op 19 juni 2023 vastgesteld, ondertekend en aangeboden aan de Tweede Kamer en Eerste Kamer. De HAJ bevat een groot pakket afspraken om de jeugdhulp te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen. Landelijk, regionaal en lokaal wordt de HAJ uitgewerkt naar concrete maatregelen. In de loop van 2024 volgt landelijk een implementatieplan en uitvoeringstoets op de haalbaarheid van dit implementatieplan. Regionaal nemen wij actief deel aan de uitwerking van een aantal maatregelen zoals onderwijs en jeugdhulp. In Capelle werken wij de HAJ uit naar drie actielijnen en bijbehorende maatregelen. 

Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming
Het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming omvat een nieuw meerjarig perspectief voor de jeugdbescherming op basis van integraal, systeem- en gezinsgericht (0-100) werken in een lerende omgeving en een eenvoudiger stelsel. Het gaat uit van een vast gezicht binnen het lokaal team voor een gezin of huishouden waarbij – indien nodig – lokale teams samenwerken met een nieuw op te richten regionaal veiligheidsteam. Dicht bij de gezinnen en de professionals staat zo een netwerk van specialisten met kennis van kinderen, volwassenen en specifieke uitingsvormen van geweld. In dit regionaal veiligheidsteam worden onder andere (delen van) functies ondergebracht van de gecertificeerde instellingen, Veilig Thuis en Raad voor de Kinderbescherming. Dit toekomstscenario omvat dus een verbetering van het gehele traject van zorg en ondersteuning aan kinderen, gezinnen en huishoudens, waar verschillende organisaties bij betrokken zijn. In de regio Rijnmond is in 2023 een proeftuin (eerste fase) geweest waarin een start gemaakt is met deze werkwijze; de tweede fase van de proeftuin volgt in 2024. Eind 2023 is gestart met de voorbereidingen voor het toekomstscenario in Capelle. Dit loopt door in 2024, waarbij wij onder andere de gesprekken met de verbonden partijen CJG Capelle en SWC hierover intensiveren om toe te werken naar een plan van aanpak. Duidelijkheid over de lokale financiële consequenties volgt naar verwachting in 2024.

Regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling Rotterdam Rijnmond
In 2023 heeft de regio Rotterdam Rijnmond de nieuwe regiovisie 'Samen de cirkel doorbreken' voor huiselijk geweld en kindermishandeling vastgesteld. Hierin heeft de regio hoofdlijnen uiteengezet over hoe de aanpak voor huiselijk geweld en kindermishandeling wordt ingericht. Deze regiovisie is een vervolg op de regiovisie ‘Geweld hoort nergens thuis’. De regiovisie staat niet op zichzelf, maar is verbonden met andere ontwikkelingsprogramma’s zoals het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming, de Hervormingsagenda Jeugd en het programma Preventie met Gezag. In 2024 komt de regiovisie ter vaststelling in uw raad. 

Verlagen werkdruk jeugdbescherming
In maart 2023 is met jeugdbeschermingsorganisaties (gecertificeerde instellingen) een akkoord bereikt over het verlagen van de werkdruk. Het aantal jeugdigen per jeugdbeschermer wordt in de periode 2023 en 2024 stapsgewijs verlaagd. Het algemeen bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GRJR) volgt nauwgezet de ontwikkelingen. Duidelijkheid over de financiële consequenties volgt in 2024.

Audit Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond (JBRR)
JBRR, één van onze gecertificeerde instellingen, heeft in 2023 de kritieke prestatie-indicatoren onvoldoende gehaald. Op 6 oktober 2023 heeft een audit van JBRR bij het Keurmerkinstituut (KMI) niet geresulteerd in een verlenging van de certificering, maar in een overbruggingscertificaat. JBRR heeft samen met de GRJR en de andere gecertificeerde instellingen een maatregelenpakket opgesteld om weer aan de certificatie-eisen te voldoen. Medio 2024 volgt een nieuwe audit. 

Afbouw gesloten jeugdhulp (jeugdhulp plus)
In Q1 van 2023 is een uitvoeringsplan opgeleverd over de afbouw van gesloten jeugdhulp. Doelstelling is nul gesloten plaatsingen in 2030. Wij zijn van mening dat de afbouw te snel gaat. Het realiseren van alternatieve hulpverlening gaat minder snel dan de af- en ombouw van gesloten plaatsingen. In individuele gevallen leidde dit tot maatwerk met hoge kosten. 

Gemeenteraad:

• Capelle: Voor Elkaar! Transformatie Sociaal Domein 2.0: over innovatie en partnerschap (BBV 109715 december 2019);
• Beleidsplan Jeugdhulp 2019-2022 (BBV 1047204 februari 2019);
• Verordening Jeugdhulp Capelle aan den IJssel 2018 (BBV 1073723 april 2023);
• Volmacht- en mandaatbesluit gesloten plaatsingen in het vrijwillig kader jeugdhulp (BBV 1325312 december 2023);
• Jeugdbeleid 2021-2024. De Basis voor Groei! (BBV 478782 april 2021);
  
• Nabij en Passend, regiovisie Jeugdhulp regio Rijnmond, 30 nov 2020 (BBV 385770, december 2020).

College van B&W:

• Nadere regels Jeugdhulp Capelle aan den IJssel 2019 (maart 2019)

Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond.
Maatschappelijke effecten
Behartigen belangen deelnemende gemeenten op het gebied van bovenlokale, specialistische jeugdhulp.

Doelstelling voor programma
Het vroegtijdig inzetten van jeugdhulp in de eigen omgeving van de jeugdige en diens ouders met als uitgangspunt dat de jeugdhulp die bovenlokaal wordt ingezet zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig is.

Stichting Centrum voor Jeugd en Gezin Capelle aan den IJssel.
Maatschappelijke effecten
Uitvoeren van de wettelijke taken op het gebied van jeugdhulp en jeugdgezondheidszorg.

Doelstelling voor programma
Het vroegtijdig inzetten van jeugdhulp in de eigen omgeving van de jeugdige en diens ouders met als uitgangspunt dat de jeugdhulp die lokaal wordt ingezet zo licht als mogelijk en zo zwaar als nodig is.
Het bieden van maatregelen gericht op de opvang en het verbeteren van de veiligheid van kinderen en jeugdigen 18-, met inbegrip van eventuele maatwerkdienstverlening en maatwerkvoorzieningen.