Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

In deze paragraaf gaan wij in op het eigendom, beheer en onderhoud van onze kapitaalgoederen. Kapitaalgoederen zijn zaken die de gemeente nodig heeft om de diensten en goederen die zij levert aan burgers te realiseren. Het zijn grote zaken die meerdere jaren meegaan en meestal deel uit maken van de balans van de gemeente. Voorbeelden zijn wegen, rioleringen of gebouwen.

De Commissie BBV heeft in 2017 een Notitie Materiële Vaste Activa opgesteld met richtlijnen over investeringen, activeren, waarderen, afschrijven en onderhoud. Op basis hiervan hebben wij de Nota Vaste activa 2019 gemeente Capelle aan den IJssel opgesteld, die in het voorjaar van 2019 is vastgesteld.

In het eerste deel van deze paragraaf gaan wij in op kapitaalgoederen in de openbare ruimte. In het tweede deel gaan wij in op onze gebouwen, het vastgoed. Aan het eind volgt een overzichtstabel met onze kapitaalgoederen.

In 2015 zijn de (voorgaande) Beheerplannen 2016-2020, evenals het Integrale Projectenboek 2016-2020 vastgesteld met daarin 44 integrale projecten opgenomen.  De nog resterende projecten van IBOR 2016-2020 zijn in 2023 in voorbereiding of uitvoering gegaan. Projecten die gekoppeld zijn aan een gebiedsontwikkeling zullen later worden opgepakt om werk met werk te maken. In 2023 zijn de (actuele) Beheerplannen 2023 vastgesteld, met daaraan 26 integrale projecten gekoppeld. Vooral door de complexe afstemming met netbeheerders in de ondergrond blijft de druk op de IBOR-programmering. In de beheerplannen staat hoe de diverse vakdisciplines de komende jaren het beheer en onderhoud gaan aanpakken.

Kwaliteitsambitie openbare ruimte
Op landelijk niveau zijn de beeldkwaliteitcatalogi van de diverse adviesbureaus doorontwikkeld en samengevoegd in de publicatie “Kwaliteits Catalogus Openbare Ruimte ”. Het CROW is het Nationale kennisplatform voor de infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. In de Beheerplannen 2023 zijn de kwaliteitsniveaus vertaald naar de beeldkwaliteit, te weten; zeer hoog, hoog, basis, sober en zeer sober.

Met het vaststellen van het Programma Buitenruimte en de daar bijbehorende Uitvoeringsparagraaf draagt het beheer en (groot) onderhoud van de buitenruimte bij aan de leefbaarheid van Capelle door samen met Capellenaren de Buitenruimte te maken.  Niet alleen kwaliteitsambities spelen een rol bij de afweging voor vervangen en verbetering, maar ook bijvoorbeeld beleving, recreatie, ontmoeting en duurzaamheidsdoelen. Dit zorgt voor een intensiever ontwerpproces en daardoor soms langere doorlooptijden, maar meer tevreden gebruikers.  

Actuele beleidskaders

• Herijkte Stedelijke Beheervisie;
• Kadernotitie Wegen (2010);
• Beheerplan Verharding 2023;
• Programma Buitenruimte 2023.

Het beleid is er op gericht om de wegen te laten voldoen aan de gestelde eisen van verkeersveiligheid, leefbaarheid en comfort.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Hoog voor Centrum en beschermde dorpsgezichten en sober voor overig.

Financiële consequenties uit beleidskaders
Bij het beheerplan 2023 is een continuering van het beheer en onderhoud binnen de bestaande financiële kaders aangegeven. Bij de Voor- en Najaarsnota’s worden de afwijkingen op de IBOR-projecten aangegeven. 

Actuele beleidskaders

• Programma Buitenruimte 2023;
• Beheerplan Riolering 2023;
• Gemeentelijk Water- en Rioleringsplan (GWRP) 2023.

Riolering
Het beheer van de riolering is gebaseerd op het afgelopen jaar vastgestelde GWRP 2023. Hierin staat beschreven hoe wij invulling geven aan de wettelijke plicht voor het doelmatig en milieutechnisch verantwoord inzamelen en transporteren van het afvalwater binnen ons grondgebied. De zorgplicht voor afvalwater is een uitvloeisel van de invoering van de Wet gemeentelijke watertaken (2008) en als zodanig opgenomen in het GWRP. De zorgplicht is gesplitst in:

• zorgplicht voor stedelijk afvalwater – het inzamelen en transport van afvalwater naar een zuiveringstechnisch werk;
• zorgplicht voor afvloeiend hemelwater – de inspanningen kunnen bestaan uit het inzamelen, bergen en transporteren van relatief schoon water;
• zorgplicht voor grondwater – inzameling of aanvoer van (overtollig) grondwater om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand te voorkomen of beperken (mits doelmatig en niet onder de verantwoordelijkheid van het waterschap of de provincie te vallen).

Grondwater
Net als bij riolering is de zorgplicht voor grondwater een uitvloeisel van de invoering van de Wet gemeentelijke watertaken (2008) en als zodanig opgenomen in het GWRP 2023. De zorgplicht bepaalt dat wij structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk moeten voorkomen of beperken. Wel dient het treffen van die maatregelen doelmatig te zijn en niet onder de verantwoordelijkheid van het waterschap of de provincie te vallen.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Basis.

Financiële consequenties uit beleidskaders
In 2023 is het Beheerplan Riolering vastgesteld en zijn rioolvervangings- en -verbetering opgenomen in de dynamische IBOR-Programmering. Het nieuwe Water- en Rioleringsplan 2023 is vastgesteld binnen de bestaande financiële kaders.

Actuele beleidskaders

• Programma Buitenruimte 2023;
• Beheerplan Water 2023;
• Gemeentelijk Water- en Rioleringsplan (GWRP) 2023.

Voor water heeft de gemeente een onderhoudsplicht voor (eigen) oppervlaktewater en de ontvangstplicht voor vrijkomende baggerspecie uit het oppervlaktewater.

Oppervlaktewater
Het inrichten en beheren van oppervlaktewater is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van waterschappen, gemeenten en andere betrokken partijen. Het oppervlaktewater is grotendeels in beheer en onderhoud bij het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK). Een klein gedeelte is in beheer en onderhoud bij de gemeente. Hiervoor is de gemeente onderhoudsplichtig.

Vrijkomende baggerspecie
De gemeente heeft ontvangstplicht voor – een groot gedeelte van – al de, uit het oppervlaktewater vrijkomende baggerspecie. Dat kan zijn vrijkomend slib, mits verspreidbaar, bij baggeren, bladeren en (drijf)vuil bij blad- en vuilvissen en waterplanten, riet en kroos bij maaien en krozen. 

Duikers
Voor de transportfunctie van water is het belangrijk dat watergangen met elkaar verbonden zijn. Daar waar water en wegen elkaar kruisen, kan dit door toepassing van bruggen. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van dammen, dan moet de verbinding tussen watergangen worden gerealiseerd door duikers. Voor zover het voorzieningen in de openbare ruimte betreft, zijn wij verantwoordelijk voor de aanleg, het beheer en onderhoud van duikers. 

Oeverbescherming
Oeverbeschermingen zorgen niet alleen voor niet afkalven van oevers en waarborging van doorstroom profielen, maar kunnen ook een positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit en aantrekkelijkheid van de openbare ruimte. Oeverbeschermingen kunnen bestaan uit natuurvriendelijke oevers, natuurlijk ontwikkelde oevers, beschoeiingen, palen rijen, basaltkeien en grassen (ongeschoeid). 

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Basis.

Financiële consequenties uit beleidskaders
In 2023 is het Beheerplan Water vastgesteld en zijn de bagger-, duiker- en oeverbeschermingsvervanging en -verbetering opgenomen in de dynamische IBOR-Programmering. Het nieuwe Water- en Rioleringsplan 2023 is vastgesteld binnen de bestaande financiële kaders.

Actuele beleidskaders

•   Groenvisie 2011;
•   Bomenbeleidsplan 2013;
•   Beheerplan groen 2023;
•   Visie Schollebos 2020;
•   Speelruimte beleidsplan 2000;
•   Beheerplan Speelplaatsen 2016-2020;
•   Programma Buitenruimte 2023.

Bovenstaande beleidsstukken verwoorden de doelstelling en de uitgangspunten van instandhouding van technische, recreatieve, architectonische en ecologische functies die aan het groen en speelruimtes in stedelijke- en landelijke gebieden zijn verbonden.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Hoog voor centrum/beschermde dorpsgezichten, basis voor wonen en sober voor overig.

Financiële consequenties uit beleidskaders
Bij het beheerplan 2023 is een continuëring van het beheer en onderhoud binnen de bestaande financiële kaders aangegeven..  Het prestatiebestek voor onderhoud  van groen en de reiniging van verhardingen is verlengd (en een perceel heraanbesteed) tot 31-12-2025 en dient vooraf van rechtswege opnieuw aanbesteed te worden. 

Actuele beleidskaders

• Herijkte Stedelijke Beheervisie;
• Kadernotitie Openbare Verlichting 2010;
• Beheerplan openbare verlichting 2023;
• Programma buitenruimte 2023.

Het voldoen van de openbare verlichting aan de normering van de Nederlandse stichting voor verlichtingskunde (NSVV 2001) hebben wij als doel gesteld en opgenomen in de vastgestelde kadernotitie openbare verlichting 2010. Optredende knelpunten lossen we per geval op. Zoals in de herijkte Stedelijke Beheervisie is aangegeven, is het beleid erop gericht de constructies te beheren en te onderhouden op een zodanige wijze dat de veiligheid van de gebruikers is gewaarborgd. We hebben een beheersysteem  waarmee we planmatig beheer uitvoeren. De benodigde inventarisaties zijn verricht. Vanuit deze inventarisaties wordt het planmatig onderhoud, zoals het vervangen van lichtmasten en armaturen aangestuurd c.q. uitgevoerd. In 2010 hebben wij de kadernota Openbare verlichting vastgesteld. In het beheerplan 2023 hebben wij de aanpak voor het onderhoud opgenomen.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Sober.

Financiële consequenties uit beleidskaders
Bij de Voor- en Najaarsnota’s worden de afwijkingen op de IBOR-projecten aangegeven. Het vervangen van lichtmasten gebeurd uitsluitend in ophoogprojecten wanneer de masten de leeftijd van 40 jaar hebben bereikt of in singuliere projecten als de lichtmasten n.a.v. 3D metingen worden afgekeurd. Bij het beheerplan 2023 is een continuëring van het beheer en onderhoud binnen de bestaande financiële kaders aangegeven.

Actuele beleidskaders

• Kadernotitie Civiel Technische kunstwerken 2010;
• Beheerplan Civieltechnische Kunstwerken 2023.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Sober.

Financiële consequenties uit beleidskaders
Bij het beheerplan 2023 is een continuering van het beheer en onderhoud binnen de bestaande financiële kaders aangegeven.

Actuele beleidskaders

• Beheerplan Verkeersvoorzieningen 2023;
• Visie Voetgangersoversteekplaatsen 2013;
• Programma mobiliteit 2021.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Basis

Financiële consequenties uit beleidskaders
Bij het beheerplan 2023 is een continuering van het beheer en onderhoud binnen de bestaande financiële kaders aangegeven.

Actuele beleidskaders
Niet van toepassing.

Doelstelling
Het onderhouden van gemeentelijke kunstwerken in openbare ruimten.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Sober.
Beeldende kunstwerken moeten schoon, heel en vrij van graffiti zijn en in hun oorspronkelijke toestand behouden blijven.

Financiële consequenties uit beleidskaders
Voor het bepalen van planmatig onderhoud voor komende jaren aan de beeldende kunstwerken wordt momenteel gewerkt aan MJOP.  Op basis daarvan wordt bepaald of een aparte voorziening voor de beeldende kunstwerken nodig is en hoe hoog de benodigde jaarlijkse dotatie hiervoor moet zijn. 

De onderhoudsuitgaven betreffen:

• periodieke controle door schoonmaakbedrijf, doordat er een driejarig onderhoudscontract is afgesloten;
• jaarlijkse controle langs alle gemeentelijke kunstwerken door eigen dienst.

Actuele beleidskaders

• Afvalactieplan 2020-2022

Het beleid is er op gericht het huisvuil zo effectief mogelijk in te zamelen. Zodat er geen klachten voor de bewoners ontstaan tegen zo laag mogelijke kosten. Uiteraard is afvalscheiding leidend voor wat de inzameling betreft. Het afvalactieplan is er op gericht dichter naar de doelstellingen te streven die in het Vang programma staan. In de voorjaarsnota 2024 wordt een wijzigingsvoorstel opgenomen naar aanleiding van het nieuwe beleidsplan afval  wat aan u is voorgelegd.

Gehanteerde kwaliteitsambitie
Niet van toepassing.

Financiële consequenties uit beleidskaders
Bij de afvalstoffenheffing is het uitgangspunt dat deze heffingen de kosten voor afvalinzameling voor maximaal 100% moeten dekken. Hierbij houden we ons aan de voorschriften van de kostentoerekening met betrekking tot kwijtscheldingen, inningkosten en indirecte lasten. Het uitgangspunt is dat we in de komende jaren volledig overgestapt zijn naar ondergrondse containers. Daar waar dit niet mogelijk is, zullen bovengrondse 3 haken containers geplaatst worden, zodat er nog maar 1 opnamemiddel voor de inzameling nodig is.

Gemeentelijk vastgoed
Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) wordt het gemeentelijk vastgoed ondergebracht in meerdere programma’s en taakvelden. Er is geen specifiek programma voor gemeentelijk vastgoed. In deze paragraaf bundelen wij de inhoudelijke informatie. Dit omdat het gemeentelijk vastgoed zijn eigen beleidskaders kent, de financiële middelen in verhouding hoog zijn en beleidsmatig/financiële beïnvloeding mogelijk is.

Algemene beleidskaders
Het beleid met betrekking tot het gemeentelijk vastgoed is vastgelegd in:
Nota Beleidskaders ‘’Optimalisatie gemeentelijk vastgoed” (BBV 464890, 8 oktober 2012);
Beleidsnota “Vastgoed in beweging 2013” (BBV 518742, 11 juni 2013);
Meerjaren Perspectief Vastgoed 2019 ‘Verder bouwen aan onze maatschappelijke voorzieningen’’ (BBV 1091427, juni 2019).

Vigerend vastgoedbeleid
De gemeentelijke zorg voor het realiseren en in standhouden van gemeentelijk vastgoed komt primair voort uit de wet en uit gemeentelijk beleid. In de hierboven benoemde nota’s zijn de verschillende kaders voor het gemeentelijk vastgoed benoemd. Naast Algemene kaders zijn deze verbijzonderd naar de Gebruik, Beheer en Financiële kaders. 

Onderhoudsniveau gemeentelijke vastgoed
Verantwoord accommodatiebeheer vraagt goed onderhoud van de gebouwen. Om het niveau van onderhoud te objectiveren, wordt elke drie jaar door een extern bureau geïnventariseerd welk meerjarenonderhoud noodzakelijk is. Daarbij wordt rekening gehouden met de economische levensduur en het type pand. Voor het onderhoudsniveau wordt uitgegaan van landelijk toegepaste conditieniveaus gebaseerd op de Nederlandse Norm 2667 (NEN 2667) en wordt het volgende conditieniveau gehanteerd voor: 
Bedrijfspanden en monumenten conditieniveau 2 (goed);
 welzijns-, sportaccommodaties, onderwijshuisvesting, niveau 3 (redelijk);
Strategische objecten, niveau 4 (matig). 

Voor het uitvoeren van het onderhoud aan het gemeentelijke vastgoed is een voorziening gevormd. Jaarlijks wordt de voorziening doorgerekend waarbij voor de dotaties aan de voorziening onderhoud uitgegaan wordt van een termijn van 20 jaar. Vanaf de begroting 2024 wordt gerekend met een termijn van 10 jaar. 
Aanpassingen in onttrekkingen of stortingen worden bij de Voorjaarsnota behandeld.

Indeling vastgoed
Wij hebben het gemeentelijk vastgoed ingedeeld volgens het Besluit Begroting en Verantwoording. Dit geeft inzicht in de omvang en samenstelling van het gemeentelijk vastgoed en de bijdrage aan beleidsdoeleinden.
0. Bestuur en ondersteuning
0.3 Beheer overige gebouwen en gronden: Tot dit taakveld behoort een enkel pand dat niet aan een specifiek beleidsveld is toe te delen. Het gaat om panden zoals de Rabobank en Anytime Fitness.
0.4 Overhead: Hieronder valt het vastgoed ten dienste van de gemeentelijke organisatie. Het betreft het gemeentehuis, de gemeentewerf, werkplein en de werkkamer.

1. Veiligheid 
1.1 Crisisbeheersing en brandweer: Tot dit taakveld behoren alle reguliere taken van de brandweer en taken in verband met het beperken en bestrijden van rampen en zware ongevallen. Het gaat hier om een brandweerkazerne die verhuurd is aan de Veiligheidsregio Rotterdam (VRR).

2. Verkeer, vervoer en waterstaat
2.2 Parkeren: Tot dit taakveld behoren ontwikkeling en beheer van (afzonderlijke) parkeervoorzieningen. Het gaat hier om de fietsenstallingen bij metrostations Capelle Centrum en De Terp. 
2.5 Openbaar vervoer: Tot dit taakveld behoren taken op het gebied van openbaar vervoer en bijbehorende (omvangrijke) infrastructurele voorzieningen. Het gaat hier om de lift van het Riviumduct.

4. Onderwijs
4.2 Onderwijshuisvesting: Tot dit taakveld behoren de gemeentelijke taken op het gebied van onderwijshuisvesting voor openbaar en bijzonder onderwijs. Sinds 1 januari 2015 zijn de schoolbesturen zelf verantwoordelijk voor het totale onderhoud aan hun gebouwen (binnen- en buitenkant). Hiervoor ontvangen zij direct van het Rijk een vergoeding. Zij kunnen geen beroep meer doen op gemeentelijke middelen. 

5. Sport, cultuur en recreatie
5.2 Sportaccommodaties: Tot dit taakveld behoren alle gemeentelijke sportaccommodaties voor sportbeoefening. De sportaccommodaties zijn ondergebracht in een door de gemeente opgerichte BV Sport genaamd Sportief Capelle. Wij hebben hier een taak als eigenaar. 
5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie: Tot dit taakveld behoren activiteiten ter bevordering van beeldende kunst, muziek, dans en toneel. Het gaat hierbij om het Isala theater.
5.4 Musea: Tot dit taakveld behoren activiteiten gericht op het verwerven, behouden, wetenschappelijk onderzoeken en presenteren van kunst en cultuur. Het gaat hierbij om het rijksmonument Dief- en Duifhuisje dat door de Historische Vereniging Capelle aan den IJssel (HVC) is ingericht als museum.
5.5 Cultureel erfgoed: Tot dit taakveld behoren taken gericht op conserveren en voor publiek toegankelijk maken van cultureel erfgoed. Het gaat hierbij om de kerktoren en het Van Cappellenhuis.
5.6 Media: Tot dit taakveld behoort de zorg voor fysieke en elektronische cultuurdragers. Het gaat hierbij om de Bibliotheek in het stadshart.
5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie: Tot dit taakveld behoren openbaar groen, natuur en recreatie. Het gaat hierbij om de kinderboerderij Klaverweide.

6. Sociaal domein
6.1 Samenkracht en burgerparticipatie: Tot dit taakveld behoren algemene voorzieningen gericht op participatie. Het gaat hier o.a. om de volgende soorten vastgoed: wijkcentra, buurthuizen, verenigingsruimten, jeugdcentra en kinderopvang. In 2022 is daar de Rivium Boulevard voor opvang ontheemden bijgekomen. 

7. Volksgezondheid en milieu
7.2 Riolering: Tot dit taakveld behoren de gemeentelijke taken ten aanzien van afvalwater en de waterhuishouding. Het gaat hier om de rioolgemalen.

8. Stadsontwikkeling 
8.3 Wonen en bouwen: Tot dit taakveld behoren gebiedsontwikkeling, woningvoorraad en huisvestingsvoorziening. Het gaat hier om vastgoed dat is aangekocht ter verwezenlijking van een gebiedsontwikkeling en in afwachting hiervan (tijdelijk) wordt beheerd en enkele woningen. Zoals Kanaalweg, Hoofdweg, Meeuwensingel en Roerdomplaan. 

Het gemeentelijk vastgoed wordt hieronder in enkele grafieken in beeld gebracht. In de grafieken wordt de verdeling in programma’s en taakvelden aangehouden zoals eerder omschreven in de begroting.

In onderstaande grafieken wordt het aantal m2 bruto oppervlakte weergegeven. De gemeentelijke vastgoedportefeuille bestaat uit een groot en gevarieerd aantal objecten met een totaal bruto vloeroppervlakte van ca. 149.015 m2 exclusief sportvelden.. In onderstaande grafiek is het aantal vierkante meters per taakveld weergegeven. 

Voor de gehele gemeentelijke vastgoedportefeuille bedraagt de totale WOZ-waarde ca € 159 mln, exclusief eigendom van derden waar de gemeente huurder is. Het overgrote deel van de waarde zit in de onderwijsgebouwen (4.2 Onderwijshuisvesting) waar de gemeente het economisch eigendom over heeft. Binnen het taakveld 5.2 sportaccommodaties zijn de sportvelden meegenomen in de totale WOZ-waarde. 

Tot slot gaat de laatste grafiek dieper in op de totale lasten (N 20.100) onderverdeeld in de elf grootste kostenposten en een categorie Overig. Logischerwijs is de hoogste lastenpost Dotatie & Onderhoud. Hiermee houden wij ons het gemeentelijk vastgoed kwalitatief, zowel voor gemeente (waarde) en gebruikers, op niveau. Een andere grote kostenpost zijn de service- en jaarcontracten om de locatie voor opvang Oekraine instand te houden.

De leegstand binnen de gemeentelijke vastgoedportefeuille is laag. Met uitzondering van enkele, via leegstandsbeheer verhuurde, monumenten en de strategisch voorraad staan er geen ruimten leeg. 

Meerjarenperspectief vastgoed (MPV)
In juni 2019 is het Meerjaren Perspectief Vastgoed (MPV) “Verder bouwen aan onze maatschappelijke voorzieningen” vastgesteld (BBV1091427). Hiermee is de stap gezet naar het integraal sturen op de gemeentelijke vastgoedportefeuille. Er wordt gestreefd naar een goed evenwicht in ‘vraag naar’ en ‘aanbod van’ vastgoed. Daarbij wordt rekening gehouden met ruimtelijke ontwikkelingen en aansluiting gezocht met de (toekomstig) maatschappelijke beleidsopgaven. Er is omschreven welk vastgoed wij bezitten of aanhuren, de voortgang van diverse nieuwbouw- en renovatieprojecten, welke ambities en ontwikkelingen relevant zijn voor onze vastgoedportefeuille en de optimalisatiekansen hiervan. Sinds 2019 wordt via de P&C cyclus gerapporteerd over de ontwikkelingen binnen de gemeentelijke vastgoedportefeuille. In 2024 staat de actualisatie van de Vastgoedbeleidskaders gepland. 

Uitgangspunten
Het verder bouwen aan onze maatschappelijke voorzieningen is vormgegeven aan de hand van vier uitgangspunten:
•     Vastgoed ten dienste van Capelle;
•    Financieel gezond vastgoed;
•    Toekomstbestendig vastgoed;
•    Goed georganiseerd vastgoed.

Optimalisatie gemeentelijke vastgoedportefeuille
Vanuit deze uitgangspunten zijn in het MPV maatregelen benoemd om te komen tot optimalisatie van de gemeentelijke vastgoedportefeuille, onderverdeeld in:
•    Optimalisatie via gebiedsontwikkelingen;
•    Optimalisatie onderwijs- en sportvoorzieningen;
•    Optimalisatie van de overige vastgoedportefeuille;
•    Verduurzamingskansen;
•    Synergievoordeel via samenwerking.

Stand van zaken optimalisatiekansen
Ad 1) Optimalisatie via gebiedsontwikkelingen
Samen met inwoners, ondernemers en (maatschappelijke) partijen wordt ook komende jaren hard gewerkt aan en in onze stad, er worden diverse gebieden (her)ontwikkeld. Onze maatschappelijke voorzieningen maken onderdeel uit van deze gebiedsontwikkelingen. In sommige gevallen halen wij vastgoed weg en maken wij plaats voor nieuwe ambities. 

Meeuwensingel 
In het tweede kwartaal van 2022 is gestart met de definitiefase. In 2024 wordt het ontwikkelproces verder gefaseerd uitgerold.

Florabuurt
Ook dit vernieuwingstraject wordt in 2024 verder uitgewerkt. 

Leegstandsbeheer ten behoeve van gebiedsontwikkeling
Wij beheren tijdelijk diverse panden die onderdeel uitmaken van een beoogde gebiedsherontwikkeling. Dit betreft onder anderen strategische panden aan: Kanaalweg, Hoofdweg, Meeuwensingel en Roerdomplaan.

Leegstandsbeheer/Sloop ten behoeve van herontwikkeling gestopt in 2023:
•    Woningen met bedrijfsruimte: Bermweg 73-75
•    Bedrijfsruimte: Mient 22, 22a en 24-26

Leegstandsbeheer/Sloop tbv herontwikkeling verwacht stopjaar in 2024:
•    Reigerlaan 66

Leegstandsbeheer/Sloop tbv herontwikkeling verwacht stopjaar na 2024:
•    Sportzaal: Meeuwensingel 107
•    Gymzaal: Meeuwensingel 109
•    Roerdomplaan 86 en 88
•    Opslagruimte en woningen: Hoofdweg 7, 7a, 7b
•    Winkelpanden en woningen: Kanaalweg 55, 57, 59, 59a

Ad 2) Optimalisatie onderwijs- en sportvoorzieningen
Via het Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs (hierna: SHO), begin 2022 geactualiseerd en vastgesteld, zijn trends en ontwikkelingen in het onderwijs in beeld gebracht en is vastgesteld hoe dat zich vertaalt naar investeringen in onderwijshuisvesting. De basis voor het SHO wordt gevormd door de verwachte ontwikkeling van het aantal leerlingen. In het verlengde van deze ontwikkeling ontstaan mogelijke overschotten of tekorten in de capaciteit van gymzalen, sportzalen en sporthallen. Deze zijn in de nota "Benutting en behoeftebepaling binnensportaccommodaties" benoemd. Beide stukken leiden tot verschuiving in de vastgoedportefeuille. Panden waarbij het toekomstperspectief nog in onderzoek is staan in tabelvorm opgenomen bij optimalisatie bestaande portefeuille. 

Ad 3) Optimalisatie en ontwikkelingen bestaande vastgoedportefeuille.

Naast de gebiedsontwikkelingen en de invulling van onze (wettelijke) taak op gebied van onderwijs en sport wordt ook ons overige vastgoed regelmatig bekeken. Aan de hand van het vigerende vastgoedbeleid en geschetste uitgangspunten worden optimalisatiekansen voorgesteld.

Mutaties in portefeuille
In onderstaande tabel staan mutaties in de portefeuille in het vastgoed in het jaar 2023. Dit betreft toevoeging aan portefeuille door nieuwbouw of aankoop en onttrekkingen door sloop, verkoop of beëindiging huur. 

Optimalisaties in onderzoek:
Sporthal Schenkel 
In maart 2023 hebben wij besloten om een onderzoek te doen naar nieuwbouw voor Sporthal Schenkel. Een nieuwbouwvariant met extra ruimtes voor aanpalende functies en extra exploitatiemogelijkheden. Vanaf de half 2023 is een projectmanager gestart om het traject te begeleiden. Besloten is om voor het traject iets meer tijd te reserveren dan aanvankelijk was gedaan. Dit zorgt ervoor dat er met nog meer zorgvuldigheid aan een plan kan worden gewerkt en er ook meer tijd is voor het overleg met alle stakeholders. Besluitvorming rondom het plan van een nieuw te bouwen sporthal Schenkel staat gepland voor september 2024.

Bezuinigingen Vastgoed Taakstelling
Er wordt onderzocht of wij efficiënter kunnen omgaan met het vastgoed binnen de gemeente, bijvoorbeeld door ophogen tarieven verhuur, minder panden te huren of gezamenlijk gebruik te stimuleren. Specifiek worden het wijkcentrum Schollevaar (Maria Daneelserf 20) en het Fluiterlaan 429 (Werkplein) benoemd. 

Compliancy
Compliancy betreft de mate waarin wij voldoen aan wet- en regelgeving m.b.t. het beheer en onderhoud van het gemeentelijk vastgoed. Om inzichtelijk te krijgen in hoeverre wij compliant zijn is een softwareapplicatie aangeschaft. De implementatie is in juli 2021 gestart en wordt eind 2024 afgerond. De mate van compliancy bedraagt medio 2023 20-25%. In 2024 jaar streven wij naar het verhogen van de mate van compliancy naar 75%. 
Toegankelijkheid gemeentelijk vastgoed
Vanuit de Lokale Inclusie Agenda, een verplichting die voortkomt uit de ratificatie van het VN-verdrag handicap, zou een voorstel om de fysieke toegankelijkheid van gemeentelijk vastgoed te verbeteren volgen. Het VN-Verdrag heeft als doel dat de wereld beter toegankelijk en inclusief wordt voor iedereen. In 2024 wordt het onderzoek naar de toegankelijkheid van gemeentelijk vastgoed afgerond.

Ad 4) Verduurzamingskansen
In 2022 is via het beleidsprogramma Klimaat de reductie van CO2-uitstoot verhoogd naar 55% in 2030. Dit als opmaat naar een klimaatneutraal Nederland in 2050. In programmalijn 3 van het ministerie wordt specifiek het maatschappelijk vastgoed benoemd (MV). Deze lijn omvat:
•    introductie van een renovatieverplichting, met een jaarlijkse renovatie-norm (3%) tot energie neutrale gebouwen en een norm voor opwekken hernieuwbare energie (80% geschikte overheidsdaken belegd met zonnepanelen);
•    de start van de subsidieregeling maatschappelijk vastgoed;
•    de stimulering van het maken van een portefeuilleroutekaart en een renovatiepaspoort;
•    verkennen verlening en verbreding van het ontzorggingsprogramma MV;
•    onderzoeken mogelijkheden revolverend fonds MV. 
De consequentie van dit beleidsprogramma worden in 2024 uitgewerkt. 

Kantoren minimaal energielabel C
Per 1 januari 2023 dient elk kantoor groter dan 100 m2 minimaal een energielabel C te hebben. Er is binnen de gemeentelijke panden geen aanvullende actie nodig, panden voldoen of vallen buiten definitie. 

Zonnepanelen 
Wij hebben op ons vastgoed ongeveer 3.300 zonnepanelen gerealiseerd. Dit betreft hoofdzakelijk recente nieuwbouw en gebouwen met een grootverbruik aansluiting, waardoor deze projecten gerealiseerd konden worden met SDE-subsidie. Een aantal gemeentelijke daken heeft mogelijk meer oppervlakte beschikbaar voor zonnepanelen, dan nodig is om in de eigen energiebehoefte te voorzien. Voor deze overcapaciteit wordt onderzocht of deze ter beschikking gesteld kan worden aan een zonnecoöperatie, zodat inwoners hier profijt van kunnen hebben.

Stijging energieprijzen
In het verleden zijn besparingsmaatregelen uitgevoerd of geagendeerd in het MJOP, hoofdzakelijk op basis van het te behalen rendement:
•    Maatregelen met een terugverdientijd <5 jaar zijn verplicht uitgevoerd (Activiteitenbesluit Milieubeheer);
•    In aanvulling hierop is besloten dat maatregelen met een terugverdientijd <15 jaar als rendabel worden beschouwd.
Door de sterke stijging van energieprijzen, die medio 2021 is ingezet, wordt de terugverdientijd van maatregelen verkort. Er wordt onderzocht welke aanvullende maatregelen rendabel zijn geworden in deze gewijzigde markt, en welke aanvullende bijdrage dit kan leveren aan het behalen van de besparingsdoelstellingen, zoals genoemd in het klimaatakkoord. 

Ad 5) Synergievoordeel via samenwerking
Verbonden partijen en professionele ketenpartners dragen steeds vaker hun steentje bij aan maatschappelijke doelstellingen. Dat betekent dat bij het realiseren van onze maatschappelijke doelstellingen steeds meer samengewerkt wordt met partners in het veld. Het sturen op multifunctioneel gebruik en het creëren van voorwaarden daarvoor, het beter benutten van vastgoed en het optimaliseren van het gebruik van onze eigen accommodaties is een belangrijke opgave. Eerder in deze paragraaf is bijvoorbeeld het samenvoegen van maatschappelijke voorzieningen in Schollevaar benoemd. 

Om inzicht te geven of de gehanteerde kwaliteitsambities daadwerkelijk zijn gerealiseerd presenteren wij, naast de gehanteerde kwaliteitsambitie, ook de gerealiseerde kwaliteitsambitie. Daarnaast geven wij, in lijn met de aanbevelingen vanuit het team Onderhoud Kapitaalgoederen van de werkgroep Duisenberg, aan wanneer het niveau is gemeten, om de hoeveel jaar de meting plaats vindt en bij afwijkingen van de norm wat de achtergrond hiervan is.