Aan: De leden van de gemeenteraad van de gemeente CAPELLE AAN DEN IJSSEL
Datum: 3 juni 2022
Betreft: Aanbiedingsbrief Voorjaarsnota 2022
Geachte dames en heren,
Hierbij bieden wij u ter vaststelling de Voorjaarsnota 2022 aan.
In deze voorjaarsnota kijken wij als huidig college voor de laatste keer vooruit naar de toekomst van onze stad en haar inwoners. Wij realiseren ons dat alles wat er buiten onze stadsgrenzen gebeurt, grote invloed heeft op onze toekomst. De afgelopen twee jaar is dat des te meer duidelijk geworden met de coronapandemie. Wij zijn blij dat de laatste coronamaatregelen zijn opgeheven en kijken met vertrouwen naar de toekomst. Onze maatschappelijke partners, zoals scholen en sportverenigingen, werken hard mee aan het herstel in onze stad en ook aan het herstel van de eigen organisaties.
Tegelijkertijd komen er weer grote nieuwe uitdagingen op onze gemeente af. Met de oorlog in Oekraïne is er sprake van een vluchtelingenstroom, ook richting Nederland. Wij hebben onze maatschappelijke verantwoordelijkheid genomen door een opvanglocatie in het Rivium te realiseren. Hierbij is veel gevraagd van de stad en onze (gemeentelijke) medewerkers. Wij zijn trots dat wij dit, samen met de Capellenaar, op zo’n korte termijn hebben gerealiseerd.
Ook zetten wij ons nog steeds met grote inzet in bij de ondersteuning van de gedupeerden van de toeslagenaffaire. Bij de beleidsinhoudelijke verantwoording gaan wij hier verder op in.
De landelijke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn nog niet veranderd. Er is sprake van een grote krapte en daardoor is het steeds lastiger om het juiste personeel te vinden en te behouden. Dit is ook te zien in de hoeveelheid vacatures die we als gemeentelijke organisatie hebben en de tijdelijke inhuur van personeel die nodig is om de werkzaamheden doorgang te laten vinden.
Op mondiaal vlak merken wij op veel plekken de effecten van de hoge inflatie. Projecten in de buitenruimte zijn fors duurder, energieprijzen schieten door het dak en het onderhoud aan ons vastgoed is duurder geworden. In deze voorjaarsnota leggen wij u diverse voorstellen voor om de begroting in lijn te brengen met deze prijsstijgingen.
Wij hebben er als college voor gekozen om een beleidsarme voorjaarsnota aan te bieden, met maar zeer beperkt nieuw beleid. Dit met het oog op de lopende coalitiebesprekingen.
1. Beleidsinhoudelijke verantwoording 2022
Hieronder geven wij enkele belangrijke beleidsinhoudelijk punten weer.
Ontwikkelagenda VRR
In 2021 heeft de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) een concept ontwikkelagenda opgesteld. Dit vormt een belangrijk herijking van het dienstverleningsniveau voor onze fysieke veiligheid in Capelle aan den IJssel. Terwijl er veel maatschappelijke ontwikkelingen zijn geweest waarop de VRR de laatste jaren heeft moeten meebewegen, is de dienstverlening gekrompen in relatie tot noodzakelijke bezuinigingen. Eind 2021 heeft het Algemeen Bestuur VRR in principe gekozen voor uitvoering van het scenario “Basis op orde”. Begin 2022 zijn de financiële consequenties aan uw raad voorgelegd via een zienswijzeprocedure. Uw gemeenteraad heeft besloten geen zienswijze uit te brengen. Medio 2022 worden de financiële consequenties geformaliseerd middels de begroting VRR 2023.
Het integraal veiligheidsbeleid betreft de ketengerichte gemeentelijke aanpak van openbare orde en veiligheid. In 2022 wordt het meerjarige integraal veiligheidsbeleid van de gemeente herzien voor een periode van vier jaar (2023-2026) en na consultatie van (externe) partners door uw raad vastgesteld. Naar verwachting krijgen thema’s als cyberveiligheid en jeugdgeweld meer aandacht.
Opvang vluchtelingen
Op 7 februari 2022 heeft u ons geadviseerd om over te gaan tot het huisvesten van 30 vluchtelingen in onze gemeente. Wij hebben onderzoek gedaan naar verschillende locaties. Met de collegebrief van week 20 hebben wij u geïnformeerd over de meeste actuele ontwikkelingen en het gegeven dat, n.a.v. de (hoge) kosten voor het gebruiksklaar maken van het pand, de VRR zich beraadt over de financiële haalbaarheid van deze locatie. In de tussentijd zijn wij in gesprek met de VRR over eventuele alternatieve oplossingen. Daarnaast zijn we geconfronteerd met de situatie dat vele mensen uit de Oekraïne hulp en onderdak in onze regio zoeken. Voor opvang van vluchtelingen uit Oekraïne is een pand gereed gemaakt in het Rivium en oriënteren wij ons op andere panden.
Wachttijden burgerzaken
In de afgelopen periode is de wachttijd om een afspraak te kunnen maken bij burgerzaken toegenomen. Dit komt door een relatief hoog ziekteverzuim, mede door corona, en het vele extra werk dat komt door de toestroom van vluchtelingen uit Oekraïne. De afgelopen periode hebben wij helaas niet kunnen voldoen aan de gewenste snelheid van dienstverlening.
Ondersteuning toeslagenaffaire
Begin mei 2022 hadden 689 Capellenaren zich bij de Belastingdienst gemeld als potentieel gedupeerden van de toeslagenaffaire. Zij hebben recht op ondersteuning van de gemeente op de vijf leefgebieden: financiën, wonen, zorg, gezin en werk. Het meldpunt Kinderopvangtoeslag van de gemeente legt contact met de (potentieel) gedupeerden en ondersteunt hen waar nodig. Het meldpunt werkt hierin samen met Stichting Welzijn Capelle. De gemeente heeft alle gedupeerden per brief of telefonisch benaderd met een hulpaanbod. Tot en met april 2022 heeft het meldpunt persoonlijk contact gehad met 360 (potentieel) gedupeerden, waarvan iets meer dan de helft hulpvragen heeft. Een klein aantal zit in een schrijnende situatie en heeft doorlopend hulp van de gemeente nodig. Voor deze ondersteuning ontvangen wij van het rijk Specifieke Uitkeringen.
Transformatie Sociaal domein
In het sociaal domein worden er steeds meer lokale inspanningen gevraagd op maatschappelijke vraagstukken. Wettelijke kaders zijn daar soms dwingend in (bijvoorbeeld openeinderegeling Wmo) of geven juist lokale ruimte. Het streven naar samenhang en verbinding in het sociaal domein en het kunnen leveren van maatwerk zijn belangrijke uitgangspunten geweest voor het neerleggen van taken bij gemeenten. De financiële middelen die daarbij vanuit het rijk mee zijn gekomen zijn niet (altijd) toereikend geweest en hebben dus binnen de lokale structuur van het sociaal domein ook om andere soms creatieve oplossingen gevraagd, waar ook tijd en geld voor vrijgemaakt is (hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de lokale inzet van het CJG, de Wet Verplichte ggz en het Wetsvoorstel Aanpak meervoudige problematiek sociaal domein). Ook in tijden van crisis zien we dat lokaal om slagkracht in het sociaal domein wordt gevraagd; corona, de toeslagenaffaire en nu de vluchtelingencrisis. We zien dat crisissen elkaar snel opvolgen en acute situaties steeds vaker lokaal worden opgelost. Dit zal alleen maar toenemen. Het vraagt veel en daar willen we voldoende op toegerust zijn. We pakken intern steeds vaker en beter integraal dingen op. Als gemeente willen we structureel investeren in de transformatie 3.0 naar een toekomstbestendig sociaal domein waarin we staan als een huis; het fundament goed bewaken, alle basistaken voldoende kunnen blijven uitvoeren om verder te kunnen bouwen.
Werken aan energietransitie
De situatie in de wereld, het nieuwe kabinetsbeleid, de energietransitie en de CO2 reductie doelstellingen gaan grote betekenis krijgen voor Capelle aan den IJssel. De gemeente maakt werk van de Transitievisie Warmte zoals die recent is vastgesteld door uw raad. Later dit jaar presenteren wij aan u de uitkomsten van het onderzoek over het aardgasvrij maken van de Florabuurt en omgeving. Met de Capellenaren spannen we ons fors in voor het uitvoeren van het Klimaatakkoord. Met de beschikbare rijksgelden kunnen we die inzet leveren.
Bouwen en investeren voor de toekomst
Over enkele maanden treedt de nieuwe Omgevingswet in werking. Daarop zijn we ons als gemeente aan het voorbereiden. Met deze voorjaarsnota presenteren we u tevens de gebruikelijke actualisatie van de grondexploitaties. Daarin zijn onder meer uw besluitvorming over de grondexploitatie Oeverrijk en het openen van de grondexploitatie Florabuurt verwerkt. De komende jaren werken wij hard aan diverse bouwprojecten op meerdere locaties. Hiermee willen we de woningnood in Capelle bestrijden. Dat doen we ook op Rivium waar over een paar jaar de hijskranen gaan verrijzen. Op langere termijn willen we kansen bieden aan initiatieven door het uitwerken van de Stadsvisie en het opstellen van kaders voor hoogbouw en verdichting.
Verbeteren van de mobiliteit
De komende tijd werken we aan de verbetering van de mobiliteit in en rond Capelle. Dat doen we met maatregelen vanuit het Korte Termijn Maatregelenpakket Algeracorridor. Maar ook met de aanleg voor een halte voor de waterbus en het weer laten rijden van de Parkshuttle. Verder komt de besluitvorming over het MIRT pakket in zicht. Aan het einde van dit jaar wordt helder hoe op lange termijn de Algera- en de Abram van Rijckevorselweg worden aangepakt.
Prijsstijgingen
Op verschillende plekken in deze voorjaarsnota stellen wij u voor om prijsstijgingen in de begroting te verwerken. Deze prijsstijgingen komen met name door de mondiale ontwikkelingen. De prijsstijgingen is de laatste tijd ook veel in het nieuws geweest en nu we nieuwe overeenkomsten aangaan, zien we dat ook terug. Zo zijn de energieprijzen voor 2022 vastgelegd en fors hoger dan waar in de begroting 2022 rekening mee is gehouden. Ook uit recente berekeningen van projecten in voorbereiding in de buitenruimte, zoals Meerkoetstraat-Sternenhof, blijkt dat we onze budgetten voor zowel het dagelijks onderhoud als voor het realiseren van IBOR- en singuliere projecten, conform ook de CBS prijsindex, met 15% moeten verhogen. Vanwege het ontbreken van zicht op de lange termijn prijsontwikkeling, stellen wij vooralsnog voor deze prijsstijgingen structureel te verwerken.
Ook zien wij dat er, naast prijsstijgingen, sprake is van een stijging in de rente die wij moeten betalen voor nieuwe leningen. Om deze reden hebben wij in deze voorjaarsnota een voorstel opgenomen om vanaf 2022 rekening te houden met een rentepercentage van 1,5%. We blijven de geldmarkt nauwgezet volgen en als er aanleiding is om dit percentage aan te passen, dan zullen wij dit betrekken in de afwegingen bij een volgend P&C-document.
Doelenboom
Hieronder geven we in een diagram op hoofdlijnen de status van de doelenboom weer. Voor een inhoudelijke toelichting op de stand van zaken verwijzen we naar de programma's.