Financieel perspectief te voeren beleid

Na verwerking van alle mutaties komt de eindstand van de meerjarenbegroting uit zoals weergegeven in de onderstaande tabel. 

Wij hebben in deze Najaarsnota 2022 geen verdere wensen uit ons Capels Akkoord verwerkt. Deze najaarsnota is met name een bijsturingsmoment voor het lopende jaar en daarnaast zijn autonome ontwikkelingen in het meerjarig perspectief verwerkt. In de komende P&C-documenten verwerken wij, wanneer daar financiële ruimte voor is, verdere ambities uit ons Capels Akkoord.

In lijn met uw besluit bij de Najaarsnota 2021 (voorstel 0.24) brengen wij ook in beeld wat de stand van zaken is rondom de activiteiten die reeds structureel in de begroting zijn opgenomen. Waar wij eerder hebben toegezegd voor de betreffende activiteiten met een evaluatie te komen, gaan wij niet eerder over tot het doen van uitgaven dan nadat er een evaluatie heeft plaatsgevonden en hier positief over is besloten door uw raad. Het gaat om de volgende activiteiten:

• Toezicht rechtmatigheid Wmo & jeugdhulp (N 100 vanaf 2023);
• Versterking aanpak eenzaamheid (N 50 vanaf 2023);
• Verstevigen aanpak laaggeletterdheid (N 60 vanaf 2024);
• Wijkbrandweerfunctionaris (N 70 vanaf 2025);
• Uitbreiding formatie verkeer (N 74 vanaf 2025);
• Onderzoeks- en communicatie Werk en Inkomen (N 25 vanaf 2025);
• Inzet gezondheidsbeleid (N 112 vanaf 2025);
• Uitbreiding formatie ruimtelijke ordening (N 82 vanaf 2025);
• Uitbreiding formatie Stedenbouw (N 66 vanaf 2025).

Voor 2023 zijn er twee activiteiten waar, indien dit is toegezegd, nog positief besloten moet worden op de evaluatie. 

In de onderstaande onderdelen worden de gevolgen van de begrotingsmutaties van deze Najaarsnota 2022 voor financiële kengetallen inzichtelijk gemaakt. 

In grote lijnen zien wij in de eerste jaren een verbetering van de verschillende kengetallen. In de laatste jaren ontstaat er een verslechtering. Deze is deels ingegeven door het nadelig resultaat vanaf 2027 op de Algemene Uitkering en de BUIG. Bij de Algemene Uitkering heeft het rijk ervoor gekozen om het zogenoemde ravijnjaar 2026 incidenteel deels te compenseren. Wettelijk gezien dient onze meerjarenraming op dit moment tot en met 2026 te lopen. Wij hanteren een langere termijn, tot en met 2030. Omdat het rijk ervoor heeft gekozen om nu alleen 2026 incidenteel te compenseren, ontstaat er op de Algemene Uitkering een fors nadeel vanaf 2027. Of, en zo ja met hoeveel, we in latere jaren ook gecompenseerd gaan worden, is nu nog niet duidelijk. Hierover worden gesprekken gevoerd met het rijk.

De Netto schuldquote, gecorrigeerd voor doorverstrekte leningen, wordt berekend door de verschillende schuldposten van de balans te delen door de baten. De trend is in de eerste jaren beter dan bij de Begroting 2023, maar verslechterd in de laatste jaren. De Netto schuldquote blijft tot en met 2029 in de "groene" zone (minst risicovolle indicatie van de provincie Zuid-Holland). Dit is gelijk aan de Begroting 2023.

De solvabiliteit, oftewel de verhouding “eigen vermogen / totaal vermogen”, ontwikkelt zich tot en met 2029 grotendeels in lijn met de Begroting 2023. De solvabiliteit komt vanaf 2028 in de neutrale zone (indicatie van provincie Zuid-Holland).

Het EMU-saldo geeft een indicatie van de feitelijke geldstromen van de gemeente. Voor 2022 is een forse verlaging van het EMU-saldo zichtbaar. Dit komt doordat investeringen en budgetten deels doorgeschoven worden naar latere jaren. Over de gehele linie is er sprake van een verslechtering van +/- € 22 mln. bij deze najaarsnota. Hiervoor zijn verschillende oorzaken. De meest materiële mutatie in deze najaarsnota is het minder grote voordeel dat ontstaat op de BUIG voor +/- € 21 mln. Op deze autonome ontwikkeling hebben wij geen invloed. Een negatiever EMU-saldo heeft directe gevolgen voor de verwachte rentelasten in de begroting. In deze tijd, waarin de marktrentes zijn gestegen, brengt dit een risico met zich mee. Met de nu verwachte financieringsbehoefte is rekening gehouden in deze Najaarsnota. 

De Debt Service Coverage Ratio (DSCR) geeft een beeld van de plek die rente en aflossingen innemen in de begroting. De DSCR wordt als volgt berekend: (resultaat + afschrijving en rente) / (rente + aflossingen). Wanneer rente of aflossingen een relatief groot deel van de kasstromen uit maken, daalt deze waarde onder 1. Bij voorkeur is deze ratio boven de 1. Tot en met 2028 is deze ratio ook (ruim) boven de 1.

Debt Service Coverage Ratio	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
VJN 2022	0,4	2,1	1,9	1,6	1,5	1,5	1,3	1,3	1,3
Begroting 2023		1,7	3,0	3,1	1,7	1,7	1,5	1,4	1,3
NJN 2022	2,3	1,6	3,1	3,0	1,8	1,3	1,1	0,9	0,8

De afschrijvingsratio geeft een indicatie van het relatieve aandeel van afschrijvingslasten ten opzichte van de totale lasten. Als gevolg van investeringen nemen de afschrijvingslasten de komende jaren toe. Deze nemen relatief meer toe dan de totale lasten, waardoor de ratio stijgt.  

Naast de afschrijvingsratio is ook een vergelijking weergegeven van de afschrijvingslasten met de investeringen. Daaruit is zichtbaar dat we meer investeren dan dat we afschrijven op reeds gedane investeringen, maar dat deze waardes wel steeds dichter naar elkaar toe groeien. Uitzondering hierop is de jaarschijf 2030. Dit komt doordat in dat jaar sprake is van een geraamd krediet van € 8 mln. voor de MIRT.

In deze najaarsnota verwerken wij, zoals gebruikelijk, de Septembercirculaire van het gemeentefonds. Ook verwerken wij de jaarschijf 2022 van de Meicirculaire, terwijl de overige jaren in de Begroting 2023 zijn verwerkt.

Op basis van de uitkomsten van deze Najaarsnota 2022 in het saldo van baten en lasten en de verschillende ratio's concluderen wij dat er sprake is van een redelijk vergelijkbaar beeld als dat het geval was bij de Begroting 2023 voor wat betreft de eerste jaren. Voor de latere jaren ontstaat een verslechtering, met name ingegeven door de eerder aangehaalde Algemene Uitkering en de BUIG. Hierdoor ontstaat ook een tekort in saldo van baten en lasten vanaf 2027. De verschillende ratio's geven nog steeds een redelijk vergelijkbaar verloop, maar eindigen wel iets negatiever dan eerder verwacht bij de Begroting 2023. Met de nog verder uit te werken onderzoeksopdrachten en de mogelijkheid dat het rijk ook voor de jaren na 2026 zal compenseren in de Algemene Uitkering, zien wij kansen voor het teniet doen van deze begrote tekorten. Er is dus vanuit ons college wel zorg voor de jaren na 2026.