Jaarstukken in hoofdlijnen

Dit hoofdstuk geeft een samenvatting van belangrijke beleidsresultaten en financiële resultaten in relatie tot de Begroting 2022 en de Najaarsnota 2022 weer.

In de bijlage 'Niet gewijzigde prestaties doelenboom (groen en rood) t.o.v. Voorjaars- en Najaarsnota 2022' staan de prestaties die in de Voorjaars- en Najaarsnota 2022 al op groen (gerealiseerd) of rood (niet gerealiseerd en worden niet gerealiseerd) zijn gezet. In de onderstaande tabel staan de overige prestaties uit deze Jaarstukken 2022 afgezet tegen de Najaarsnota 2022. Voor een verdere inhoudelijke toelichting van deze en de andere prestaties verwijzen wij naar de desbetreffende programma’s. 

In 2022 zijn 18 prestaties (activiteiten/maatregelen/wat hebben wij gedaan) voltooid (groen) en zijn 14 prestaties going concern (grijs). Er zijn 29 prestaties oranje gelabeld wat betekent dat wij deze prestaties niet in 2022 hebben afgerond, maar afronden in 2023 of later. Eén prestatie hebben wij niet uitgevoerd en gaan wij ook niet meer uitvoeren (rood).

Financieel resultaat
In de jaarrekening 2022 presenteren wij u een voordelig gerealiseerd resultaat van 8.492 ten opzichte van een verwacht voordelig resultaat van 6.270 bij de Najaarsnota 2022. Wij stellen u voor dit gerealiseerd resultaat toe te voegen aan de algemene reserve. Tevens wordt voorgesteld hiervan 1.809 te bestemmen voor de uitbetaling van de energietoeslag in 2023 te verwerken bij de Voorjaarsnota 2023. Het structurele resultaat, het gerealiseerde resultaat na correctie Incidentele baten en lasten, is 19.157 voordelig. De staat van incidentele baten en lasten vindt u in het hoofdstuk Overzicht van baten en lasten.

Afwijkingen ten opzichte van de begroting
Op elk programma zijn er afwijkingen in positieve of negatieve zin ten opzichte van de begroting. Deze zijn verder toegelicht in het jaarverslag. De afwijkingen groter dan 250 zijn:

• Decembercirculaire (V 2.410)
• Voorziening Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (APPA) (V 1.503) 
• Energietoeslag (N 900)
• Afschrijvingskosten (N 731)
• BUIG (N 537)
• Dienstverlening Prowork (N 481)
• Onderhoudslasten op verhardingen (V 454)
• Loonkostensubsidie (N 438)
• Verwerkingskosten op reiniging (V 410)
• CJG (N 399)
• Lagere winstnemingen grondexploitaties (N 370)
• Resultaat 2022 GR IJsselgemeenten - ICT (N 319)
• WIW Dienstbetrekkingen (V 274)
• Kabels en Leidingen (V 258)

Risico’s
Op basis van de geïnventariseerde risico's en de kwantificering hiervan komt de weerstandscapaciteit uit op 11,8 wat ruim boven de norm van 1,0 is. Ten opzichte van de Begroting 2022 is dit een forse stijging (7,9). Dit komt doordat alle risico's in de Begroting 2022 als structureel zijn aangemerkt. In deze Jaarstukken zijn meerdere risico's als incidenteel beschouwd, waardoor deze voor de weerstandscapaciteit maar 1 keer meetellen i.p.v. 5 keer. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing staan alle risico's vermeld, met bijbehorende kwantificering en aard (incidenteel of structureel).

Financiële kengetallen en EMU-saldo

Het exploitatieresultaat hetgeen hierboven is toegelicht, is niet het enige middel om de financiële gezondheid van gemeenten te beoordelen. Er zijn bijvoorbeeld ook posten die niet meegenomen worden in dit saldo, maar wel tot feitelijke kosten leiden, zoals uitgaven in voorzieningen of investeringskredieten. Sinds een aantal jaar is het daarom voor gemeenten verplicht om financiële kengetallen te berekenen. Ook berekenen wij het EMU-saldo, dat een weergave is van de reguliere kasstromen. 
De netto schuldquote is in 2022 verder afgenomen door meer eigen middelen  en minder investeringen, waardoor er minder geleend is.

In het algemeen beschouwd, staan we er als Capelle aan den IJssel financieel solide voor. Met een relatief hoog eigen vermogen, een schuldpositie die niet in de risicozone zit en een beperkte omvang van de grondexploitaties, kunnen wij veel tegenvallers opvangen. De structurele exploitatieruimte is positief en de lokale lastendruk is laag. Het meerjarenbeeld met sterk dalende inkomsten van het Rijk en toenemende lasten vanwege investeringen en rentekosten geeft een beeld waarin dat kan omslaan. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing geven wij hier verder toelichting op.

In de paragraaf Weerstandvermogen en Risicobeheersing wordt een nadere duiding van de verschillende financiële kengetallen gegeven. Bij de Jaarstukken 2022 vallen alle kengetallen in "Categorie A minst risicovol" bij het hanteren van de signaleringswaarden van de provincie Zuid-Holland voor de kengetallen. 

EMU-saldo
Het EMU-saldo heeft zich gedurende de begrotingsperiode 2022 als volgt ontwikkelt:

EMU-saldo	Begroting 2022	Voorjaarsnota 2022	Najaarsnota 2022	Jaarrekening 2022
Jaar 2022	-25.256	-40.099	-21.277	1.150

Het EMU-saldo geeft een indicatie van de feitelijke geldstromen van de gemeente. Volgens de Septembercirculaire 2022 zou deze niet nadeliger moeten zijn dan N 8.887, oftewel ons Capelse aandeel in het totale begrotingstekort van Nederland. Dit is echter geen harde norm, maar een indicatie. Uit de tabel blijkt dat wij hier aan hebben voldaan in 2022. Bij de Najaarsnota 2022 was de verwachting dat we hier niet aan zouden voldoen. Het verschil wordt verklaard door het hogere resultaat dan begroot bij de Najaarsnota 2022 (+/+ € 4,3 mln.). Dit resultaat is verder toegelicht in de verschillende programma's. Daarnaast is er sprake van een toename in de voorzieningen met name voor verliesgevende complexen van +/+ € 2,0 mln.  Ook is er sprake van een lager investeringsniveau dan in 2022 was begroot  (+/+ € 13,6 mln.).  Capelle investeert o.a. in wegen, verlichting en riolering en bijv.  Rivium. Tot slot is de stand voorraad grexen  +/+ € 2,5 mln. lager dan verwacht bij de Najaarsnota. Dit alles telt op tot het verschil tussen de Najaarsnota 2022 en de jaarrekening 2022 van  +/+ € 22,4 mln. 

Debt Service Coverage Ratio
De Debt Service Coverage Ratio heeft zich gedurende de begrotingsperiode 2022 als volgt ontwikkelt:

Debt Service Coverage Ratio	Begroting 2022	Voorjaarsnota 2022	Najaarsnota 2022	Jaarrekening 2022
Jaar 2022	1,7	0,4	2,3	3,3

De Debt Service Coverage Ratio (DSCR) geeft een beeld van de plek die rente en aflossingen innemen in de begroting. De DSCR wordt als volgt berekend: (resultaat + afschrijving en rente) / (rente + aflossingen). Wanneer rente of aflossingen een relatief groot deel van de kasstromen uit maken, daalt deze waarde onder 1. Bij voorkeur is deze ratio boven de 1. Doordat het resultaat in 2022 hoger is dan verwacht bij de Najaarsnota 2022, is ook de DSCR hoger dan verwacht. Deze is over 2022 3,3.

Onderstaand treft u per programma de verschillen tussen de Begroting 2022 inclusief Najaarsnota 2022 en de Jaarrekening 2022 vóór en ná mutaties in de reserves aan. Voor een uitgebreidere toelichting verwijzen wij u naar de desbetreffende programma's. De overschrijdingen op programmaniveau maken afzonderlijk deel uit van de besluitvorming over de Jaarstukken 2022. De toelichtingen zijn opgenomen indien het een verschil betreft van groter dan V/N 100.

Wij hebben, via de eigen (verbijzonderde) interne controle, zes onrechtmatigheden geconstateerd. De zes geconstateerde onrechtmatigheden raken allen aan het niet naleven van de Europese aanbestedingsregels. Naast de onrechtmatigheden m.b.t. de Europese aanbestedingsregels zijn begrotingsonrechtmatigheden geconstateerd op vijf programma’s en twee kredieten. Het College stelt de Raad voor deze begrotingsonrechtmatigheden goed te keuren. De omvang van de onrechtmatigheden bedraagt, na goedkeuring door de Raad,  voor 2022 1.070. Uit de controle 2021 zijn 2 onrechtmatigheden die doorwerken in 2022 voor een bedrag van 94. Het totaalbedrag van de onrechtmatigheden in 2022 bedraagt voor de gemeente 1.164. Voor de in 2022 geconstateerde onrechtmatigheden werkt 248 door naar 2023. Voor verbonden partijen die in mandaat werken voor de gemeente moeten de geconstateerde onrechtmatigheden pro-rata worden gemeld bij de gemeente. Bij de verbonden partij GR IJsselgemeenten zijn 3 onrechtmatigheden geconstateerd welke zien op het niet naleven van de Europese aanbestedingsregels. De omvang hiervan bedraagt voor de gemeente van 281 voor 2022. Deze onrechtmatigheden werken voor de gemeente door voor een bedrag van 235 door in 2023. De onrechtmatigheden die doorwerken naar 2023 kunnen in 2022 worden meegenomen als de gemeente dit besluit. Als 2023 wordt meegenomen in de onrechtmatigheden voor 2022 is het totaalbedrag van de onrechtmatigheden 1.929. De Gemeente wil de onrechtmatigheden voor 2022 en 2023 direct nemen in 2022. De in 2022 genomen onrechtmatigheden die betrekking hebben op 2023 werken dan niet mee in de rechtmatigheidsverantwoording van 2023. 
 
Tot en met 2022 doet de accountant een uitspraak over de rechtmatigheid. Met ingang van 2023 verschuift deze verantwoordelijkheid naar het College en beoordeelt de accountant de rechtmatigheidsverantwoording op getrouwheid. Intern is het boekjaar 2022 gebruikt om te “proefdraaien” om zo te komen tot een met de accountant afgestemde en uitgeteste werkwijze voor 2023. 
 
De onrechtmatigheden zijn door de gemeente zelf geconstateerd en door de accountant bevestigd tijdens de controle van de jaarstukken 2022. De accountant is op dit moment nog bezig met de afronding van de controle. De verwachting is dat de accountant een goedkeurende verklaring zal afgeven bij het opnemen van de onrechtmatigheden voor 2022 en de doorwerking van deze onrechtmatigheden naar 2023. De onrechtmatigheden blijven binnen de 1%  goedkeuringsmarge.