Financiële verantwoording

De raad stelt de programmabegroting vast op het niveau van de programma’s. De raad stelt de budgetten voor 2019 voor de programma’s vast op de bedragen, zoals genoemd in de tabellen in de programma’s. De raad autoriseert daarmee het college om uitvoering te geven aan de programmabegroting en de aangegeven budgetten te besteden. In onderstaande tabellen geven we tevens de realisatie op de budgetten weer.

Onderstaand overzicht bevat een samenvatting van de in de programma's opgenomen rekeningcijfers.

De algemene dekkingsmiddelen van de gemeente bestaan uit:

1. Algemene uitkering uit het gemeentefonds
2. Gemeentelijke belastingen
3. Commerciële contracten
4. Dividenden
5. Saldo van de financieringsfunctie (rente)

Toelichting
1. Algemene uitkering uit het gemeentefonds
Het gemeentefonds is veruit de grootste inkomstenbron voor onze gemeente. In 2019 is de begroting hiervoor geactualiseerd in de Voorjaarsnota en Najaarsnota 2019. Het resultaat van V 521. Dit resultaat wordt veroorzaakt door de Decembercirculaire 2019. In deze circulaire ontvangen we extra middelen, onder andere voor klimaatdoelstellingen (V 258). De decembercirculaire wordt te laat gepubliceerd om nog in een begrotingswijziging te verwerken, waardoor het resultaat in de jaarrekening valt.

2. Gemeentelijke belastingen
De opbrengsten van Onroerendzaakbelasting (Ozb), hondenbelasting en logiesbelasting (voor toeristen) beschouwen wij als algemene dekkingsmiddelen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de afvalstoffenheffing of de rioolheffing, waarbij we deze middelen voor het gerelateerde doel in moeten zetten. In de paragraaf lokale heffingen leest u meer over de heffingen. In de Voorjaarsnota 2019 en Najaarsnota 2019 is de begroting voor Ozb verhoogd met V 196. In het jaarrekening resultaat resteert een voordeel van V 50. Ook de logiesbelasting heeft een voordeel, namelijk van V 29. Dit wordt veroorzaakt door een verlate betaling van een debiteur over het jaar 2018 en door een toename van het aantal overnachtingen.

3. Commerciële contracten
Dit betreft baten die worden verkregen uit reclame-uitingen langs de openbare weg. Er zijn voor V 55 meer inkomsten gerealiseerd dan begroot.

4. Dividenden
Dit betreft de opbrengsten van dividenden van Eneco NV, Stedin NV, Evides NV, Bank Nederlandsche Gemeenten NV en Irado NV. Vanaf 2019 begroten wij ook dividendinkomsten van Irado NV, V 330 structureel. Het belangrijkste verschil ten opzichte van de primitieve begroting is een extra dividend van V 405 van Eneco. Dit is reeds in de Voorjaarsnota 2019 in de begroting verwerkt. Vanaf 2021 ontvangt de gemeente geen dividendinkomsten meer van Eneco, omdat de aandelen worden verkocht.

5. Saldo van de financieringsfunctie
Dit betreft het resultaat van rente over de lang- en kortlopende leningen. Het is het verschil tussen de toegerekende rekenrente aan de programma’s en de werkelijk betaalde rente.

In de primitieve begroting is in programma 0 Bestuur een post voor onvoorziene uitgaven opgenomen voor een bedrag van N 33. De raming van deze post is gebaseerd op een bedrag van 0,50 per inwoner.
De post onvoorzien is een begrotingspost die per definitie niet leidt tot uitgaven. Het totaalbudget wat gereserveerd is in de begroting wordt ingezet door een begrotingswijziging, waardoor het budget wordt getransporteerd naar het programma waar de uitgaven worden gedaan. Het college is bevoegd tot besteding van de post onvoorzien.
In 2019 is de post onvoorzien één keer ingezet, namelijk voor een donatie van N 10 aan het Rode Kruis voor de aardbeving op de Molukken.

Het EMU-saldo geeft volgens de spelregels van de Europese Unie weer of overheden een overschot of een tekort hebben op de uitgaven. Het saldo van gemeenten draagt bij aan het totale saldo in Nederland.
Het EMU-saldo van de gemeente over het boekjaar 2019 is nadelig en komt uit op N 23.225. Dit betekent dat het totaal aan uitgaven inclusief de investeringen, hoger is dan het totaal aan inkomsten. Dit saldo wordt vooral veroorzaakt door het investeringsvolume van € 31,5 miljoen, dat hoger is dan de afschrijvingslasten van reeds bestaande immateriële en materiële vaste activa van € 6,0 miljoen.
In de Najaarsnota 2019 gingen wij uit van een negatief EMU-saldo van € 42,1 miljoen. Dit is in de jaarrekening minder negatief gebleken met als belangrijkste oorzaak een lager investeringsvolume (verschil € 10,5 miljoen) en verder een positiever resultaat voor bestemming (€ 4 miljoen), lagere onttrekkingen aan voorzieningen (€ 3 miljoen) en mutaties van voorraden (€ 3 miljoen).

Een kasstroomoverzicht is een overzicht van de feitelijke geldmiddelen, waaruit de financieringsbehoefte blijkt. Het corrigeert het resultaat voor financiële posten die feitelijk geen geldstromen met zich meebrengen, namelijk de mutaties in reserves, dotaties in voorzieningen en afschrijvingslasten. Ook neemt het diverse posten mee die verrekend worden met de balans en daarom geen deel uit maken van het overzicht van baten en lasten, maar wel feitelijk geld kosten of opleveren.

 

Vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording geldt er geen verplichting om een kasstroomoverzicht op te nemen, maar vanwege het belang om hier inzicht in te hebben, nemen we dit wel op in de begroting en jaarrekening.

 

Uit dit kasstroomoverzicht blijkt dat we in 2019 een financieringsbehoefte van € 24,1 miljoen hadden. Deze behoefte is de som van de operationele en de investeringsactiviteiten. De operationele activiteiten laten een positief saldo zien van € 6,8 miljoen, wat vooral veroorzaakt wordt door het positieve jaarrekeningresultaat. Strikt genomen geldt voor dit onderdeel daarmee geen financieringsbehoefte. De netto investeringsactiviteiten bedragen € 30,9 miljoen en deze zorgen wel voor een financieringsbehoefte.

 

Bij het onderdeel ‘kasstroom uit financieringsactiviteiten’ zien we wat er in 2019 gedaan is om met deze financieringsbehoefte om te gaan. Er zijn voor € 40 miljoen nieuwe leningen afgesloten. Tegelijkertijd moest er voor € 28,6 miljoen afgelost worden aan bestaande leningen, waardoor er per saldo € 11,4 miljoen aan liquide middelen uit de leningenportefeuille is ontstaan. Ook is er voor € 12,4 miljoen meer ontvangen geld uitgezet in de schatkist en is de hoeveelheid kasgeldleningen (korte termijn leningen < 1 jaar) met € 3 miljoen toegenomen op de balansdatum. In de paragraaf financiering is toegelicht dat er het hele jaar kasgeldleningen aangetrokken en weer afgelost zijn. Per saldo resteert een mutatie van de geldmiddelen van € 2,6 miljoen op de balansdatum 31-12-2019.

 

Aangezien de toevoegingen en onttrekkingen aan reserves formeel niet als lasten en baten worden gezien, is in eerdere overzichten in hoofdstuk 4 afzonderlijk het gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten (per programma) zichtbaar gemaakt. Hieronder geven we de mutaties van en naar de reserves, gesaldeerd, weer. Het overzicht geeft aan op welk programma de mutaties in reserves betrekking hebben.

In bovenstaand overzicht zijn de incidentele mutaties in de reserves grijs gemarkeerd.

Conclusie: Structureel evenwicht in de rekening is aanwezig, omdat de structurele lasten door de structurele baten worden gedekt. Het gerealiseerd resultaat moet hiervoor worden gecorrigeerd met het saldo van Incidentele baten en lasten. Ook na de correctie van de incidentele baten en lasten is dat het geval, zoals onderstaande tabel laat zien.

 

Vanaf 2016 zijn gemeenten verplicht om vennootschapsbelasting (Vpb) te betalen voor taken waar de gemeente als ‘ondernemer’ in belastingtechnische zin optreedt. Er is nog weinig jurisprudentie over Vpb bij gemeenten, waardoor het vaak onzeker is over welke taak wij wel of niet deze belasting dienen te betalen.

In de primitieve Begroting 2019 hielden wij rekening met N 165 te betalen Vpb voor commerciële contracten, oftewel onze reclame-inkomsten. Omdat wij op het standpunt staan dat wij over de huidige commerciële contracten geen Vpb hoeven af te dragen, hebben wij over het jaar 2018 een nulaangifte gedaan. Onze accountant was vervolgens van mening dat daarmee ook de begroting niet nodig is, omdat hiervoor onvoldoende basis is. Daarom hebben wij bij de Voorjaarsnota 2019 de begroting verlaagd met V 165, hoewel wij dus nog enig risico lopen dat de belastingdienst van mening is dat commerciële contracten wel Vpb-plichtig zijn. In de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing is toegelicht dat dit nog steeds een risico is.

Tegelijkertijd hebben we bij de Voorjaarsnota 2019 N 20 begroot voor Vpb op afvalstromen, oftewel inkomsten uit recycling. Ook in de Jaarrekening 2018 hebben wij hiervoor N 60 op de balans gereserveerd voor een Vpb-aanslag met terugwerkende kracht over de jaren 2016 t/m 2018 (N 20 per jaar). Inmiddels is duidelijk geworden dat niet de gemeenten, maar de afvalverwerkers hiervoor aangeslagen worden. Voor onze gemeente is dit Irado. Daarom hebben we in deze jaarrekening het hele bedrag vrij laten vallen: V 60 eerdere jaren + V 20 voor 2019 = V 80. 

We hebben voor 2019 een reservering ter hoogte van N 9 voor (extra) commerciële contracten (reclame) opgenomen. Het resultaat bedraagt V 71.