Financiële verantwoording

De raad stelt de programmabegroting vast op het niveau van de programma’s. De raad stelt de budgetten voor 2020 voor de programma’s vast op de bedragen, zoals genoemd in de tabellen in de programma’s. De raad autoriseert daarmee het college om uitvoering te geven aan de programmabegroting en de aangegeven budgetten te besteden. In onderstaande tabellen geven we tevens de realisatie op de budgetten weer.

Onderstaand overzicht bevat een samenvatting van de in de programma's opgenomen rekeningcijfers.

Aangezien de toevoegingen en onttrekkingen aan reserves formeel niet als lasten en baten worden gezien, is in eerdere overzichten in hoofdstuk 4 afzonderlijk het gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten (per programma) zichtbaar gemaakt. Hieronder geven we de mutaties van en naar de reserves, gesaldeerd, weer. Het overzicht geeft aan op welk programma de mutaties in reserves betrekking hebben.

Structureel evenwicht in de rekening is aanwezig, omdat de structurele lasten door de structurele baten worden gedekt. Het gerealiseerd resultaat moet hiervoor worden gecorrigeerd met het saldo van Incidentele baten en lasten. Ook na de correctie van de incidentele baten en lasten is dat het geval.

De algemene dekkingsmiddelen van de gemeente bestaan uit:

1. Algemene uitkering uit het gemeentefonds
2. Gemeentelijke belastingen
3. Commerciële contracten
4. Dividenden
5. Saldo van de financieringsfunctie (rente)

De invloed van de coronacrisis is ook zichtbaar bij de algemene dekkingsmiddelen, met name bij de algemene uitkering (corona compensatie), de logiesbelasting (minder overnachtingen) en de dividenden (opschorten dividenduitkeringen). 

Hieronder wordt toelichting per onderdeel gegeven. 

1. Algemene uitkering uit het gemeentefonds
Het gemeentefonds is veruit de grootste inkomstenbron voor onze gemeente. In 2020 is de begroting hiervoor geactualiseerd in de Voorjaarsnota en Najaarsnota 2020. Het resultaat is V 378. Dit resultaat wordt veroorzaakt door de Decembercirculaire 2020. In deze circulaire ontvangen we extra middelen, met name als corona compensatie. De decembercirculaire wordt te laat gepubliceerd om nog in een begrotingswijziging te verwerken, waardoor het resultaat in de jaarrekening valt.

2. Gemeentelijke belastingen
De opbrengsten van Onroerendzaakbelasting (Ozb), hondenbelasting en logiesbelasting (voor toeristen) beschouwen wij als algemene dekkingsmiddelen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de afvalstoffenheffing of de rioolheffing, waarbij we deze middelen voor het gerelateerde doel in moeten zetten. In de paragraaf Lokale heffingen leest u meer over de belastingen en heffingen. Bij de Najaarsnota 2020 is de verwachte Ozb opbrengst enigszins aangepast met V 34 voor woningen en N 30 voor niet-woningen. In de realisatie van de jaarrekening is gebleken dat er op woningen een resultaat van V 29 werd gerealiseerd, en op niet-woningen een resultaat van V 369. De hondenbelasting is grotendeels conform begroting gerealiseerd. De logiesbelasting stond in 2020 onder druk als gevolg van de coronacrisis, omdat er veel minder overnachtingen werden gerealiseerd. In de Najaarsnota zijn de begrote opbrengsten uit voorzorg met N 52 verlaagd, maar in de jaarrekening is gebleken dat er toch nog V 17 meer is gerealiseerd dan verwacht. 

3. Commerciële contracten
Dit betreft baten die worden verkregen uit reclame-uitingen langs de openbare weg. Er zijn voor N 45 minder inkomsten gerealiseerd dan begroot.

4. Dividenden
Dit betreft de opbrengsten van dividenden van Eneco NV, Stedin NV, Evides NV,  Irado NV en Sportief Capelle BV. Een belangrijke mutatie is de verkoop van Eneco aandelen. In 2020 ontvingen we voor het laatst dividend van Eneco. De verkoopopbrengst was V 77.537. In de Voorjaarsnota 2020 is deze opbrengst geboekt en is het meerjarige dividend verwijderd. In deze Voorjaarsnota zijn ook de dividenduitkeringen van Evides en Stedin aangepast met respectievelijk V 81 en N 79. Verder ontvingen wij een uitkering van Sportief Capelle van V 9. 

Normaal gesproken ontvangen wij ook dividend van de Bank Nederlandse Gemeenten, maar dit is opgeschort vanwege de coronacrisis. De structurele begroting hiervoor is V 9. In februari 2021 ontvingen wij wel bericht van de BNG dat de BNG voornemens is om in 2021 een deel van het dividend over boekjaar 2019, wat was ingehouden, alsnog uit te keren. Dit zal dan landen in boekjaar 2021. Verder heeft in 2020 ook Irado aangegeven het dividend met tweederde uit voorzorg te verlagen, waardoor wij V 110 ontvingen in plaats van V 330.  In januari 2021 ontvingen wij wel bericht van Irado dat deze voornemens is het dividend alsnog volledig uit te keren in boekjaar 2021. Zowel de mutatie bij de BNG als bij Irado is verwerkt in de begrotingswijziging van de Najaarsnota 2020.

5. Saldo van de financieringsfunctie
Dit betreft het resultaat van rente over de lang- en kortlopende leningen. Het is het verschil tussen de toegerekende rekenrente aan de programma’s en de werkelijk betaalde rente. 

In de primitieve begroting is in programma 0 Bestuur een post voor onvoorziene uitgaven opgenomen voor een bedrag van N 33. De raming van deze post is gebaseerd op een bedrag van 0,50 per inwoner.
De post onvoorzien is een begrotingspost die per definitie niet leidt tot uitgaven. Het totaalbudget wat gereserveerd is in de begroting wordt ingezet door een begrotingswijziging, waardoor het budget wordt getransporteerd naar het programma waar de uitgaven worden gedaan. Het college is bevoegd tot besteding van de post onvoorzien.
In 2020 is de post onvoorzien één keer ingezet, namelijk voor de extra inkoop van 2 pagina's bij de IJssel & Lekstreek, gedurende 6 maanden. Deze lokale krant zag door de coronacrisis de advertentie-inkomsten terugvallen. Dit besluit is genomen in de Voorjaarsnota 2020. 

Het EMU-saldo geeft een indicatie van de feitelijke geldstromen van de gemeente. Volgens de Septembercirculaire 2020 zou deze niet nadeliger moeten zijn dan N 7.518, oftewel ons Capelse aandeel in het totale begrotingstekort van Nederland. Dit is echter geen harde norm, maar een indicatie. Uit de tabel blijkt dat wij hier niet aan hebben voldaan in 2020. In de Najaarsnota 2020 gingen wij uit van een negatief EMU-saldo van € 30,2 miljoen. Dit is in de jaarrekening minder negatief gebleken met als belangrijkste oorzaak een lager investeringsvolume (verschil € 4,8 miljoen) en verder een positiever resultaat voor bestemming (€ 5,6 miljoen), lagere onttrekkingen aan voorzieningen (€ 1,9 miljoen) en mutaties van voorraden (€ 1,1 miljoen). Het positiever resultaat is toegelicht in deze jaarrekening. Het lager investeringsvolume wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de vertraging in de nieuwbouw onderwijs Alkenlaan (€ 3,3 miljoen), ondergrondse containers (€ 0,8 miljoen), verduurzaming Slotlaan 121 (€ 0,3 miljoen), speelplaatsen (€0,2 miljoen), verhardingen (€ 0,5 miljoen) en VRI's (€ 0,2 miljoen).  Voor de investeringen in groen en CTW zijn er meer uitgaven geweest in 2020 (beide € 0,2 miljoen), maar die passen binnen het totaal gevoteerde krediet.

Een kasstroomoverzicht is een overzicht van de feitelijke geldmiddelen, waaruit de financieringsbehoefte blijkt. Het corrigeert het resultaat voor financiële posten die feitelijk geen geldstromen met zich meebrengen, namelijk de mutaties in reserves, dotaties in voorzieningen en afschrijvingslasten. Ook neemt het diverse posten mee die verrekend worden met de balans en daarom geen deel uit maken van het overzicht van baten en lasten, maar wel feitelijk geld kosten of opleveren.

Vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording geldt er geen verplichting om een kasstroomoverzicht op te nemen, maar vanwege het belang om hier inzicht in te hebben, nemen we dit wel op in de begroting en jaarrekening.

Uit dit kasstroomoverzicht blijkt dat we in 2020 een financieringsoverschot van € 57,5 miljoen hadden. Dit overschot is de som van de operationele en de investeringsactiviteiten. De operationele activiteiten laten een positief saldo zien van € 85,8 miljoen, wat vooral veroorzaakt wordt door het positieve jaarrekeningresultaat. Strikt genomen geldt voor dit onderdeel daarmee geen financieringsbehoefte. De netto investeringsactiviteiten bedragen € 28,3 miljoen en is dus lager dan het positief saldo uit de operationele activiteiten.

Bij het onderdeel ‘kasstroom uit financieringsactiviteiten’ zien we wat er in 2020 gedaan is met het financieringsoverschot. Er is voor € 36,1 miljoen aan leningen afgelost. Er zijn in 2020 geen nieuwe leningen aangegaan. Er is voor € 6,4 miljoen minder geld uitgezet in de schatkist en is de hoeveelheid kasgeldleningen (korte termijn leningen < 1 jaar) met € 18,0 miljoen afgenomen op de balansdatum.  Per saldo resteert een mutatie van de geldmiddelen van € 3,0 miljoen op de balansdatum 31-12-2020.

De stand en het verloop van de reserves en voorzieningen zien er als volgt uit. We onderscheiden Algemene reserves, Bestemmingsreserves en Voorzieningen. In de bijlage Reserve en voorzieningen hebben we een gedetailleerd overzicht per reserves opgenomen.

Vanaf 2016 zijn gemeenten verplicht om vennootschapsbelasting (Vpb) te betalen voor taken waar de gemeente als ‘ondernemer’ in belastingtechnische zin optreedt.

Er is nog weinig jurisprudentie over Vpb bij gemeenten, waardoor het vaak onzeker is over welke taak wij wel of niet deze belasting dienen te betalen. In de begrotingen vanaf 2016 hielden wij rekening met bedragen van N 165 te betalen Vpb voor commerciële contracten, oftewel onze reclame-inkomsten. Omdat wij op het standpunt staan dat wij over de commerciële contracten afgesloten voor 2016 geen Vpb hoeven af te dragen, hebben wij over het jaren 2016 tot en met 2020 een nul aangifte gedaan. De mogelijke last werd verantwoord in het desbetreffende jaar en gereserveerd op de balans in afwachting op de definitieve aanslag.

Onze accountant was in de jaarrekening van 2018 van mening dat een dergelijke reservering niet rechtmatig was bij een nul aangifte. Als gevolg zijn de begrotingsbedragen 2019 verlaagd. Wetende dat de gemeente nog risico liep dat de belastingdienst van mening is dat commerciële contracten wel Vpb-plichtig zijn is hierover in de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing aangegeven dat hier nog een risico ligt tot nabetaling.

Eind 2020 werd de gemeente geïnformeerd dat de belastinginspecteur ons standpunt niet deelt en heeft over de verstreken jaren naheffingsaanslagen opgelegd. Dit heeft geleid tot een extra nadeel van N 836.